Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’ne göre her yıl 2,3 milyon insan işle ilgili kazalara veya hastalıklara yenik düşüyor. Örgüt, inşaat sektörünün bu ölümlerin yüksek bir yüzdesini kapsadığını belirtiyor. Sanayileşmiş ülkelerde bile işle ilgili ölümlerin yüzde 40 kadarı şantiyelerde meydana geliyor; ancak sektör, işgücünün yalnızca yüzde 10’unu istihdam ediyor.

MAKALEYİ, NİSAN 2021 (386.) SAYIMIZIN E-DERGİ VERSİYONUNDAN DA OKUYABİLİRSİNİZ

Ülkemizde az sayıda inşaat firması verimlilik kazanımları ve iyileştirilmiş kar marjları için Bina Bilgi Modellemesi (BIM)’ni kullanırken, belki de daha azı sağlık ve güvenliği düşünüyor ve bütçeliyor. Bu nedenle bu sayıdaki yazımızda, iş sağlığı ve güvenliğinin BIM ile birleştirilmesinin getirilerini ortaya koymaya çalışacağız.

İnşaat modellemeleri aslında yeni değiller ve yüz yıllardır pek çok simgesel binanın yapımında dahi kullanıldılar. Modelleme bizlere tasarım fikirlerinin ortaya konması için yardımcı olurken, imalat süreçlerinde kullanımının oldukça kısmi, inşaat sonrası aşamalarda ise neredeyse hiç kullanılamadığını da ifade etmek gerekiyor.

Star Wars filminde droid R2-D2, Prenses Leia’dan gelen bir SOS mesajını 3D hareketli bir görüntü şeklinde yansıtabildiğini belki anımsayanlarınız vardır. Bu, günümüz standartlarına göre oldukça ilkel bir film senaryosu, ancak bunun çok çok uzak bir galakside çok uzun zaman önce olduğu unutulmamalı. Tamamen işlevsel bir sanal portal, kullanıcının simüle edilmiş çevreleriyle doğrudan veya dolaylı olarak etkileşime girmesine izin verdiği Star Trek’te elde edilenleri bugün yapı sektöründe de elde etmeye çok da uzak olmayabilir. Zira BIM de aynı türden bir şey; bizlere önceden tasarlanmış bir dizi koşulu karşılamak için bir dizi görünüm, yanıt ve çıktı sağlıyor. Bu şekilde, kullanıcılar sonuçları “gerçek zamanlı” olarak deneyimleyebiliyor ve bunu yapmanın maliyetinin en aza indirildiği bir noktada düzeltmeler yapabiliyorlar.

Ülkemizde halen kaza önleme stratejileri tam olarak hayata geçirilememiş olsa da bu anlamda başarılı ülkelerde yapılan araştırmalar, inşaat endüstrisinin geleneksel kaza önleme stratejilerine doyduğunu gösteriyor. Bu nedenle, belki de İSG’ye yönelik yeni bir yaklaşım gerekli. İnşaat kazalarını önleme potansiyeli, bir projenin planlama ve yapım öncesi aşamalarında en büyük fırsatları düşük maliyetlerle sunarken, proje ilerledikçe bu fırsatlar azalıyor, maliyetler artıyor. Bu anlamda Türkiye’nin yolun neredeyse başında olduğunu ve planlama ve yapım öncesi inşaat safhalarında taraflardan İSG ile ilgili beklentilerde muğlaklık olduğunu da eklemeliyiz.

Peki bu modelleri İş Sağlığı ve Güvenliğini iyileştirmek için kullanmak mümkün mü? Ve eğer öyleyse, nasıl?
BIM, tüm ilgili verilerin yanı sıra belgeleri, düzenlemeleri veya inşaat kılavuzlarını kullanarak şantiyelerdeki kritik sağlık ve güvenlik tehlikelerini tanımlayabilir. Görselleştirme, simülasyon, sanal prototipleme ve doğrulama gibi teknikleri kullanan BIM, bir dizi potansiyel senaryoyu daha inşa süreci başlamadan önce ön izlemesine olanak tanıyacaktır. Bununla birlikte, bunu yapmak için tasarımcıların bilgi, belge ve modellerin oluşturulmasında İSG hususlarının yanı sıra proje uygulamasının diğer aşamalarında bunlara nasıl ihtiyaç duyulacağının farkında olmaları gerekiyor.

Resimaltı: Otomatikleştirilmiş kurala dayalı kontrol sistemi - "Kare Form" ve "Düşük Karmaşıklık"

Aslında, “Güvenlik için Tasarım” ve “Tasarım Yoluyla Önleme” gibi bir dizi güncel İSG konsepti, tüm süreç boyunca proje ekibi arasındaki iş birliğini teşvik ettikleri için BIM’e de uygun şekilde çalışıyor.

İnşaat safhasında BIM, saha yöneticilerine sahadaki riskleri azaltma konusunda yardımcı olabilir. Uyumluluk kontrolü, senaryo planlama, üretim öncesi araçlar veya çarpışma algılama gibi basit, ancak güçlü BIM özellikleri kazaları azaltabilir. Bilgi belirli bir konu etrafında düzenlenebilir ve daha sonra onu farklı bir uygulamada bulup anlayabilmemiz için koordine edilip, yayılabilir. Örneğin, bir binanın yerleşimini gösteren bir çizimden alınan bilgiler, her kattaki belirli tehlikeleri gösterecek şekilde düzenlenebilir, bunlar risk sırasına göre listelenebilir ve her bir ilgili alt yükleniciye özel bir rapor ve program dağıtılabilir. BIM’i mükemmel bir tasarım aracı yapan en önemli işlev, ekipler arasındaki iş birliğini ve iletişimi özgürleştirmesi. Öyleyse neden şantiyede İSG sisteminin işletilmesinde de kullanılmasın?..

BIM’in sağladığı senaryo simülasyonları sadece yüklenicinin, bir dizi “ne olur” senaryosunu inceleyip, farklı sıralama seçeneklerine ve maliyete bakmasını sağlamak için değil, ayrıca kaza araştırmalarında, tehlike tanımlama ve acil durum planlama konularında da rol oynayabilir.

Resimaltı: Baret içinde izleme sensörü. BIM Kullanım Örneği: Çarpışma tespiti - İzleme ve algılama teknolojisinin kullanılmasıyla hareketli inşaat araçlarının çarpmasıyla ilgili iş ölümleri ve yaralanmaları önemli ölçüde azaltılabilir.

BIM, tüm paydaşların yapının en iyi şekilde nasıl inşa edilebileceğinin görselleştirilmesini ve müşteri kararlarına yardımcı olabilecek teknik bilgisi olmayan insanlarla ilişki kurma fırsatı sağlamasının yanı sıra bu güçlü görsel iletişim olanakları ile, İSG eğitiminde de hayati bir rol oynayabilir. Bilgiyi görsel olarak iletme yeteneği, işçilerin okur yazarlık ya da eğitim düzeyleri gibi bariyerleri ortadan kaldırabilir ve anlamaya yardımcı olabilir.

BIM, nesnelerin fiziksel boyutlarının yanı sıra bölgelerini de düşünmeyi olanaklı kılabilir; örneğin erişim ve bakım için minimum alan gereksinimlerini değerlendirmemizi sağlayabilir. Çalışma ve kullanım sırasında, nesnelere güncellenmiş ve tamamlayıcı bilgileri eklenebilir. Bu, bakım kayıtlarını veya yedek parçaların ayrıntılarını içerebilir. Daha sonra proje sonunda sağlık ve güvenlik dosyası için bu bilgiler rahatlıkla kullanılabilir.

Resimaltı: Bakım izni bölgesini gösteren BIM nesnesi

Resimaltı: Operasyonel bilgilerle bağlantılı BIM nesnesi

BIM vasıtasıyla İSG bilgileri, projenin ve bilgiyi kullanmak isteyen kişinin özel ihtiyaçlarını yansıtmak için kullanılabilir. Önemli veya olağandışı tehlikeler, tasarım geliştikçe bir dizi çizime not olarak eklenebilir ve bir risk kayıtlarına çapraz referanslar verilebilir. Aşağıdaki örnek, 3D uyarı sembolü aracılığıyla başkalarına bilgi iletmenin basit ama etkili bir yolunu göstermektedir. Tehlikeyle ilgili bilgiler de programlanabilir ve BIM sayesinde riskler ve tehlikeler kolayca bulunabilir, ilgili taraflara korunma tedbirleri ile görselleştirilmiş olarak iletilebilir.

Resimaltı: Risklerin görselleştirilmesi (Arup Associates)

Yapı iş kolundaki tüm teknolojik gelişmelere rağmen hiçbir araç kazasız bir projeyi bize garanti edemez ve BIM de bir istisna değildir. Yine de BIM’in sağlayabilecekleri göz önünde bulundurulduğunda, ileriki dönemlerde yardımcı bir araç olacak gibi göründüğünü söyleyebiliriz. BIM, daha güvenli yapılar inşa etmemizde hayati bir rol oynayabilir. Bununla birlikte, bunu tartışmak yerine, BIM’in her şeyden çok bir “davranış değişikliği programı” olduğunu da unutmamamız gerekli...

Peki bizler inşaat projelerinin muhtelif paydaşları olarak bu davranış değişikliğine, İSG’yi işlerimizin “doğal” ve “planlanması gereken bir parçası” olarak görmeye acaba hazır mıyız?

Kaynakça
- https://www.endustri40.com/bina-bilgi-modellemesi-bim-nedir/
- https://medium.com/autodesk-university/bim-for-health-and-safety-in-construction-2062622e5157
- https://blog.dormakaba.com/how-bim-can-improve-health-and-safety-on-construction-sites/

YAZAN: BESTE ARDIÇ ARSLAN / Bestart İnş. Müh. ve İSG Tic. Ltd. Şti.

MAKALEYİ, NİSAN 2021 (386.) SAYIMIZIN E-DERGİ VERSİYONUNDAN DA OKUYABİLİRSİNİZ

26 Mart 2021

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.