Binaların akustik açıdan geliştirilmesi, son yıllarda hem ülkemizde hem de dünya çapında gitgide önem kazanan bir konu...

İnşaat Mühendisi ve Akustik Uzmanı Ş. Onur BOZKURT'un, KNAUF INSULATION firması tarafından yayınlanan ECOSE dergisi için kaleme aldığı makaleyi Şantiye^® sayfalarında da ilgililerin bilgisine sunuyoruz. Makalenin orijinal haline bu linki tıklayarak ulaşabilirsiniz.    

Akustik, kısaca ses üzerine yapılan çalışmaların sonucu olarak ortaya çıkan bir bilim dalıdır. Akustik biliminin üzerinde çalıştığı ana unsur “SES”tir ve ses, herhangi bir ortamda çok hızlı bir şekilde değişen basınç dalgalarının sonucunda ortaya çıkmaktadır. Sağlıklı bir insan kulağı 20-20.000 Hz arası sesler işitebilmekte, 50-2000 hz aralığında konuşma sesi üretmektedir. İstenmeyen ve hoşa gitmeyen her türlü ses, “GÜRÜLTÜ” olarak tanımlanır.

Akustik açıdan tanımlarsak; gelişigüzel bir dalga biçimine ve birbiriyle harmonik ilişkisi olmayan birden çok frekans bileşenine sahip, yüksek basınçlı ve basıncı zaman içinde değişebilen, ani veya sürekli karmaşık sesler topluluğuna “gürültü” denir.

• Ses basınç düzeyi 120 dB’in üzerinde olduğunda, kulak zarının ve orta kulak elemanlarının büyük genlikli titreşimleri, genelde dokunma duyulanmasına benzer bir duyulanma yaratır.

• İç kulak ve dengenin bozulması söz konusudur. 130 dB’in üzerindeki düzeylerde ise büyük oranda akustik travma oluşur.

• 80-100 dB arası zararlı, 120dB’in üstü ise acıya neden olmakta; 140 dB ise dayanılmaz kabul edilmektedir. 

Ofis binaları ve toplantı salonlarında ses yalıtımı ve düzenlemesi önemli bir hususdur. Akustik konforu geliştirmek adına dünya çapında birçok standart mevuttur ve birçok ülke kendi maksimum değerlerini standartlar doğrultusunda belirlemiştir. Türk Standartları Enstitüsü tarafından yayımlanan standartlarımız bulunuyor olsa da bunların yürürlüğe girmesi 2018 ikinci çeyreğinde Binaların Gürültüye Karşı Korunması Yönetmeliğinin yayımlanması ile mümkün olmuştur. Bu yönetmelik uyarınca her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin işletimi ve kullanımı safhalarında insanların maruz kalacağı, binaların dışından veya içinden kaynaklanan gürültünün, kişilerin huzur ve sükûnuna, beden ve ruh sağlığına olumsuz etkilerini en aza indirecek iyi işitme ve algılama koşullarının sağlanması için tasarım, yapım, kullanım, bakım ve işletim bakımından uyulacak kuralların belirlenmesi hedeflenmiştir.

Bu Yönetmelik belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde inşa edilecek resmi ve özel her türlü yapı, bina, tesis ile işletmelerden konut, sağlık yapıları, eğitim yapıları, yönetim yapıları, hizmet binaları ile diğer gürültüye hassas binalar ve içindeki işlevsel mekanlarda insanların maruz kaldığı ulaşım, sanayi, yapım ve insan kaynaklı gürültüler gibi dış çevre ve yapı içinde hava doğuşlu ve darbe seslerini kapsayan komşuluk gürültülerinin ve ısıtma, iklimlendirme, sıhhi tesisat sistemleri, asansör, merdiven, çöp bacası gibi mekanik sistemlerin gürültüleri ile cihazlardan yayılan mekanik titreşimlerin kontrol altına alınmasına yönelik önlemlere ilişkin temel kuralları kapsar.

Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda gerekli yapısal önlemler, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun görüşü alınarak, binanın özelliğini etkilemeyecek biçimde uygulanır.

Mevcut kamu binalarında, gürültünün önlenmesi bakımından gerekli ölçüm ve testlerin yapılmasından ve akustik koşulların iyileştirilmesinden, sağlanacak ses yalıtım düzeyinin belirlenmesinden, bu Yönetmelik hükümleri ve asgari yalıtım düzeyleri esas alınarak yetkili idaresi sorumludur.

Ancak bu yönetmelik;

• 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğine göre işletme ve tesislere verilecek çevre izin veya lisans belgesi kapsamında binaların içinde gürültü kirliliği değerlendirmesi yapılması, işletmelerin denetlenmesi ve her türlü idari yaptırım uygulamalarını,

• 28/7/2013 tarihli ve 28721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik ile 22/8/2013 tarihli ve 28743 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yapılan uygulamaları,

• 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin maruz kaldığı gürültüyle ilgili uygulamaları,

• Konferans, konser, sinema ve tiyatro salonu gibi özel kullanımların salon akustiği tasarımı konularını ve hesaplarını kapsamaz.

Binaların Gürültüye Karşı Korunması Yönetmeliği esaslarına uygun yol izlemek için şu unsurlar önemsenmelidir;

• Yeni binaların inşasında, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra kullanım amacı kısmen veya tamamen değiştirilmek istenen mevcut bina ve tesislerde, esaslı tadilat projelerinde, kullanım amacına ve mekân özelliklerine göre bu Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınır.

Projeler, diğer kanuni düzenlemeler yanında, gürültüye karşı önlem bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, yapı ruhsatı verilmez. Yeni yapılan veya proje tadilatı ile kullanım amacı değiştirilen bina veya binadaki bağımsız birimlerde bu Yönetmelikte öngörülen esaslara göre imalat yapılmadığının tespiti hâlinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yapı kullanma izin belgesi verilmez.

Bu Yönetmelikte tanımlanmamış olan ve açıklık gereken hususlar hakkında, Türk Standartları, bu standartların olmaması hâlinde ise, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) Standartları esas alınır. Türk veya Avrupa standartlarında düzenlenmeyen hususlarda, uluslararası geçerliliği kabul edilen dokümanlar da kullanılabilir.

Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından, ilgisine göre yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler, yatırımcı kuruluşlar, yapı sahipleri, tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçılar, yapı yapılmasında ve kullanımında görev alan bina akustiği uzmanları, yapı değerlendirme ve işletme yetkilileri görevli, yetkili ve sorumludur.

Kamuya açık mekânların bulunduğu ve farklı kullanımları içeren binalar, konser ve dinleme salonları gibi özel akustik tasarım gerektiren kullanımları içeren binalar ile A veya B akustik performans sınıfını hedefleyen binaların ses yalıtım ve akustik projeleri, mimari ve tesisat projelerinden ayrı olarak bina akustiği uzmanı tarafından hazırlanır. A veya B akustik performans sınıfındaki binalar için akustik performans belgesi düzenlenir.

Ses yalıtımına ait detay ve çizimler ile hesap ve/veya ölçüm sonuçları, bu Yönetmeliğe göre hazırlanacak akustik proje veya mimari akustik raporu dâhilinde, yapı sahibi veya kanuni vekillerince yapı ruhsatı almak için sunulan müracaat dilekçesi ekindeki ruhsat eki mimari proje ve tesisat projeleri ile birlikte ilgili idareye teslim edilir.

Yönetmeliğin kapsamı ve esasları uyarınca yönetmeliğin atıf yaptığı standart değerlerini elde edebilmeniz ve işin sonunda başınız ağrımaması için tercih edilen yapı elemanları, malzemeleri ve bileşenleri;

Akustik performansa katkısı bulunan; yapı malzemeleri, bileşenleri ve bir veya birden fazla katmandan oluşan yapı elemanlarının akustik performans özellikleri veya ilgili parametreleri, ilgili ürün standardına göre beyan edilir. Akustik performansa katkısı bulunan ve akustik performans özellikleri veya buna ilişkin parametreleri ürün standartlarında bulunmayan eleman, bileşen ve malzemelerin EK-1’de yer alan ilgili laboratuvar ölçüm standardına uygun olarak, akreditasyon belgesine sahip laboratuvarlarda akustik teste tabi tutulması gerekmektedir.

Ses yutucu malzeme, darbe sesi kesici katmanlar, titreşim yalıtıcıları, akustik panjurlar, kabinler, modüler gürültü perdeleri, akustik macun, profil, kapı altı ses kesiciler, kanal astarlama ve kanal giydirme malzemeleri, ses susturucuları, yapı elemanlarında katmanları bağlayan, noktasal veya doğrusal ses köprüsünü engelleyen ve birleşim noktalarında kullanılan ara elemanlar ve özel olarak ses yalıtımı amacıyla kullanılan yapı malzemeleri, takım malzemeler, özel tasarlanan sistemler, pencere, kapı, doğrama ve camlar akustik performans beyanına tabidir.

Binalarda kullanılacak tüm mekanik ve elektrik donanım ve donatılarının ses emisyon değerleri için üretici tarafından beyan edilen spektral düzeyler ile A ağırlıklı ses gücü düzeyi kullanılır. Emisyon ses gücü düzeyinin ölçüldüğü standart ile birlikte beyan edilmesi gereklidir.

Binanız için gerekli süreci sürdürürken mutlaka dikkat etmeniz gereken unsurun başında binalarda ses yalıtımına dair detay ve yapısal çözümleri içeren akustik proje ve ölçümlerin, Bakanlık tarafından hazırlanan uygun sertifika programlarındaki başvuru koşullarında belirtilen meslek grubundan olup, düzenlenecek eğitime katılarak bina akustiği uzmanı olarak yetkilendirilenler tarafından yapılabilir olduğudur.

Bina akustiği uzmanları,

• Bakanlık tarafından belirlenen esaslar dâhilinde eğitici kuruluşlar tarafından düzenlenecek ilgili tüm sertifika eğitim programlarına katılarak, uygulanacak yazılı sınavda başarılı olmaları halinde, Yönetmelik kapsamında bina akustiği konusunda akustik proje hazırlayabilir ve bina akustik ölçümlerini yaparak rapor düzenleyebilirler.

• Akustik proje hazırlayabilmek için programları ekte verilen D1 sertifikasına; bina akustik ölçümleri yaparak rapor düzenleyebilmek için ise ilaveten D2 sertifikasına sahip olmak zorunludur.

• Sertifika eğitim programlarına uzmanlık alanlarına uygun olarak yalnızca mimar, inşaat mühendisi, makine mühendisi, elektrik mühendisi, elektrik ve elektronik mühendisi, fizik mühendisi ve optik/akustik mühendisleri katılabilirler.

• Üçüncü fıkrada belirtilenlerin dışındaki meslek gruplarından olup, akustik alanında tezli yüksek lisans veya doktora yapmış olan kişiler de sertifika programına katılabilirler.

Sonuç olarak, ülkemizde uzun zamandır eksikliği hissedilen binalarda gürültü denetimi konularını düzenleyen bu kapsamlı ve yenilikçi Yönetmeliğin önemli bir açığı dolduracağı, yapı kalitesini ve en önemlisi kullanıcılar açısından akustik konforu garanti edeceği çok açıktır. Mevzuatın yeni olması itibariyle bazı idari aksaklıklar göze çarpsa dahi Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik’in uygulamaya geçmesiyle birlikte yapı fiziği açısından daha nitelikli, konforlu binalar üretileceği ve kullanıma açılacağı açıktır.

Bunun sağlanabilmesi için konuyla ilgili tüm paydaşların bu geçiş döneminde gerekli çalışmaları Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik altında koordinasyon içerisinde gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Kaynaklar
- Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete: 30082, 2017
- Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik Ekleri, Resmi Gazete: 30082, 2017
- Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmeliği Açıklama ve Uygulama Kılavuzu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Resmi Sitesi, 2018
- Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Resmi Gazete: 27601, 2010.

YAZAN: Ş. Onur BOZKURT / İnş. Müh. – Akustik Uzmanı / Ürün ve Uygulama Müdürü, Knauf Insulation
Makalenin orijinaline bu linki tıklayarak ulaşabilirsiniz. 

19 Nisan 2022

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.