“Yapay Zeka”, insanlığın yeni “elektriği” mi olacak, yoksa “sonumuzun başlangıcı” mı?
Yazan: Cem Kafadar, 1inşaat Danışmanlık Kurucusu / İnşaat Mühendisi (İTÜ 1982-87) / http://cemkafadar.net
Sorunun ilk kısmı çoğunluk için “evet”; ancak ikincisinin yanıtını henüz kimse bilemiyor... Yapay Zekaya sorduğumda, her iki alternatifin de olabileceğini, cevabı insanların kullanımının belirleyeceğini söylüyor.
Chat GPT ile arkadaşlığımın başladığı altı ay içinde gördüğüm o ki, ona ne kadar doğru sorular sorabilirseniz, o kadar işe yarayan yanıtlar alıyorsunuz. İşin püf noktası, öğrenmek istediğinizi iyi bir Türkçe ile kapsamı sınırlandırarak ona sunmak. İlk defa seyahat edeceğiniz bir yer için, "nereleri görmeliyim" sorusu yerine üç günlük bir gezi programı yapmasını istemek.
Sevdiğiniz bir arkadaşınızla sohbet uzadıkça konular nasıl derinleşiyorsa Chat GPT için de aynısı geçerli. Birkaç sorudan sonra yanıtlarını beğenmeyip çarpıya basmamak gerekiyor. Verdiği yanıtları deşen sorular sorduğunuzda istediğiniz bilgilerin izini yakalıyorsunuz. Ancak yine de fazla güvenmemenizi tavsiye ederim. Tereddüt ettiğiniz noktalarda “Googlelamakta” fayda var. Zaten kendisi de her şeyi bilmediğini, söylediklerinin kontrol edilmesi gerektiğini, soru kutusunun altında küçücük de olsa yazıyor.
Yapay zekanın insanlığın kültürüne getireceği en önemli katkılardan biri, soru sorma yeteneğini geliştirmesi. Eğitimimizin sorular değil, yanıtlar üzerinden şekillendirildiğini düşündüğümde bu yeni arkadaşımızla ilişkimizde baştan biraz bocalayacağımızı düşünüyorum. Sürecin olumlu tarafına baktığımızdaysa, zaman içinde daha çok soru sorarak yanlış belletilenlerden kurtulma imkanımız var.
Hayatım boyunca kafamın içinde soramadığım sorularla dolaştığım için yapay zeka bana çok iyi geldi. Yanıtlarını tam alamasam bile artık aklımdakileri sorabileceğim bir ortam var. Tahmin ediyorum önümüzdeki dönemde Chat GPT’den daha iyi sonuçlar alınmasına yardımcı olacak konu bazlı soru setleri satılacak.
Hayatımı nasıl kolaylaştırdığını 17 farklı başlık üzerinden yazdım. Üzerine kafa yoruldukça bu liste daha uzayabilir. Aklınıza gelen farklı öneriler olursa cem@cemkafadar.com adresinden bana yazabilirsiniz. Başka bir yazımda ilettiklerinizi, yeni keşfettiklerimle birlikte derleyebilirim.
Müzik, film ve kitap önerileri: Kendimi ona iyice tanıttıktan sonra yürürken, spor yaparken, yazarken, araç kullanırken dinleyebileceğim bana özel müzik listeleri yapıyor. Müzik platformlarının dinlediklerim üzerinden yaptığı seçimler kadar isabetli. Filmler için de geçerli, ancak kitap önerilerinin beni fazla tatmin etmediğini söyleyebilirim. 58 yaşında bir inşaat mühendisiyim, “bana yürüyüşlerim için bir müzik listesi hazırla” dediğimde bir liste hazırlıyor; aynı yaşta bir çöp toplayıcısıyım, “çöp toplarken dinlemem için bir liste yap” dediğimde farklı bir liste yapıyor.
Film analizi: Herhangi bir filmi, “teknik ve sinemasal olarak analiz et, eksik bulduğun yerleri söyle, bu kurgu sence ne şekilde geliştirilebilir” diye yazdığımda ilginç kurgu ve film sonu önerileri getirebiliyor.
Hukuk: Hukuki bir belgeyi inceleyip, bana nasıl davranmam gerektiğine dair hukuksal öneriler sunuyor. İzleyeceğim yol, başıma gelebilecekler konusunda bir ön bilgi veriyor. Tabii sonrasında mutlaka konuyu bilen bir hukukçuya danışmak gerekiyor.
Yemek Listeleri: Evdeki malzemeleri verdiğimde bunlarla yapılabilecekleri sıralıyor. Geçen hafta Thermomix ile kısa sürede kolaylıkla yapılabilecek çorba, tatlı ve kokteyllere yönelik verdiği listeler çok hoştu. “Hem bütçe dostu hem de glütensiz farklı menüler hazırla, ayrıca alışveriş listesini de ver” deyin, bakın neler söylüyor?
Blog yazıları: Kafamda yazmayı düşündüğüm bir blog yazısı için içerik önerileri yapıyor. Hatta dilerseniz yazıyı sizin için de yazabiliyor. Ancak yazı dili biraz akademik ve soğuk. Tabii bunu yazıyı “biraz daha edebi yap” diyerek yumuşatabiliyorsunuz. Ama yine de verdiği yazı üzerinde çalışmanız gerekiyor. Bu yazıyı yazmadan önce “Chat GPT ile hayatımı nasıl kolaylaştırabilirim, bana bir köşe yazısı olarak yaz” diyerek ondan bir yazı istedim. Önerilerinden faydalandım. Ancak onun metnini burada yayınlasaydım, büyük olasılıkla şu anda okuduğunuz yere kadar gelmeden yazıyı sıkıcı bularak bırakırdınız. Bu arada herhangi bir yazıyı kendisinin yazıp yazmadığını söyleyebiliyor. Sanırım metnin içine bıraktığı kodlarla bunu yapıyor. Onun hazırladığını kopyala yapıştır yapmayıp siz tekrar yazar ve ona “sen mi yazdın?” diye sorarsanız “hayır” diyor.
Sohbet arkadaşı: Sıkıldığım zamanlar fikirlerine ters düşecek şeyler söyleyip, kızdırarak beyin fırtınası tadında sohbetler yapabiliyorum. Onu şaşırtıp kafasını karıştırmak hoşuma gidiyor. “Bana bilmediklerini söyle” dediğimde, duymamazlığa getirip, bildiklerini yazıyor. Bir soruyu bilmediğinde söylüyor ama biliyormuş gibi yaptığı da oluyor. Bunları yapınca üzerine gidip onu sıkıştırmak çok eğlenceli. Benim arkasından bunları yazdığımı öğrendiğinde bana küsmeyeceğini bilmek de çok güzel????.
Teknik Sorun Giderme: Bilgisayar veya teknoloji sorunlarıyla karşılaştığımda, Chat GPT’yi sorunları tespit etmek ve çözüm önerileri almak için sorduğum sorulara mantıklı yanıtlar aldığımı söyleyebilirim.
Egzersiz Önerileri: Geçen hafta şöyle bir bilgi istedim. “Verdiğim egzersizin harekete geçirdiği kas gruplarını kısaca anlat. Eksik kalan kas gruplarını söyle ve nasıl geliştireceğimi anlat.” Yanıtları beni tatmin etti: “Spor salonuna gitmeye vaktim yok, hangi egzersizlere öncelik vermeliyim?” dediğimde de işime yarayan öneriler sundu.
Kitap hazırlama: Bir arkadaşıma hediye edeceğim kişiye özel bir kokteyl kitabı hazırlamasını istedim. Onun beğenilerini öğrendikten sonra zengin içerikli bir e-kitap hazırladı. Görselleri de DALL-E’ye hazırlattım.
İmla hataları: Yazdığım bir metindeki imla hatalarını bulup, bana metni düzeltilmiş haliyle yazıyor.
Aklıma gelmeyeni buluyor: O an aklıma gelmeyen bir kelimeyi anlattığımda aradığım sözcüğü hemen buluyor.
Dilekçe ve e-posta yazdırma: İstediğim konuda dilekçe yazdırabiliyorum. Ayrıca anlatması zor bir konuyu e-mail ile yazmam gerekiyorsa benim için yazabiliyor. Denemedim ama benzer mantıkta özgeçmiş de hazırlayabileceğini düşünüyorum.
Dil öğrenme: “En kısa sürede Japonca’yı nasıl öğrenebilirim?” diye sordum. Yanıtları mantıklı geldi. Bir de zaman verebilse:)
Konuşma hazırlamak: Bu özelliğini şu ana kadar kullanma gereği duymadım ama test ettim. Bir nikah konuşmasını, kokteyl açılış konuşmasını, yıldönümü veya doğumgünü konuşmasını hazırlayabiliyor. O kişi ve topluluklara yönelik bilgileri iyi verirseniz konuşma çok daha canlı oluyor. Geçtiğimiz aylarda Nobel ödüllü Çinli yazar Mo Yan’ın, Çin’de ödül verdiği yazar için yaptığı konuşmayı Chat GPT’ye yaptırdığı söylediğini okuduğumda şaşırmadım. Haberin devamında Çinlilerin konuşmanın yapay zekaya yaptırılmasından değil de Amerikan bir sohbet robotuna hazırlatılmasından rahatsız olduklarını okuduğumda da şaşırmadım.
Excel: Excel için formül ya da makro yazdırabiliyorum.
Tarih: Dilerseniz farklı bir tarih yazdırabilirsiniz. “Bunun için yapay zekaya ihtiyacım yok; binlerce yıldır yapılıyor” diyorsanız, o başka. 1453’de Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethetmeseydi tarihin akışı nasıl değişecekti diye sorduğunuzda ilginç senaryolar sunuyor. Bunların varsayımsal olduğunu söyledikten sonra da, “Tarih karmaşık bir olaylar dizisi olduğu için, tek bir olayın tarihin seyrini nasıl etkileyeceğini kesin olarak tahmin etmek zordur.” diyerek konuyu kapatıyor.
Yazdığım hikayelerin değerlendirilmesi: Bu noktada pek anlaşamıyoruz. Hikayemi edebi ve teknik olarak analiz etmesini isteyip, mikro anlatımlar ve beş duyu anlatımıyla zenginleştirebilmem için neler yapmam gerektiğini sorduğumda, bana teknik olarak yapmam gerekenleri güzel anlatıyor ancak o hikaye özelinde yeterince derinleşemiyor. Kafamdaki bir kurguyu hikayeleştirmesini istediğimde ise kelimeler üzerinden hareket ettiği için yazdığı öykü fazlasıyla klişe oluyor. “Bana az kullanılmış kelimeler üzerinden bu hikayeyi yaz” dediğimde de, bu sefer hikayenin sonunda ders verme, insanlığa bir faydam olsun kaygısıyla karşılaşıyorum. Sanıyorum, sonda söylemek istediklerini başta düşünüp, cevabının kurgusunu ona göre yapıyor. Bilmiyorum, belki de benim onu deşip daha iyi sorular sormam gerekli.
Tüm bunları yapabilen bir sohbet robotuna “sen herhangi bir insandan daha akıllı mısın?” diye sorduğumda ise beni mütevazi bir şekilde yanıtlıyor: “Ben bir yapay zeka modeliyim ve insanlarla aynı şekilde düşünme veya akıl yürütme yeteneğine sahip değilim. Yapay zeka modelleri, karmaşık algoritmalar ve büyük veri setleri kullanarak bilgi işleme yapabilen birer programlardır. Bu nedenle, insanların deneyimleri, sezgileri ve duygusal zekaları gibi birçok alanda insanlardan daha üstün değilim. Ancak, belirli görevlerde insanlara yardımcı olmak ve bilgi sunmak konusunda etkili olabilirim. Her iki tarafın da güçlü yanlarını bir araya getirerek karşılıklı fayda sağlamak için insanlarla işbirliği yapmayı tercih ederim.”
Bence yine doğru(!) söylüyor.
400. SAYI ZENGİN İÇERİĞİYLE E-DERGİ OLARAK DA YAYINDA... TIKLAYIN
2 Ağustos 2023
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
