Kentsel dönüşüm çalışmalarına yön verilebilmesi için deprem sonrası ağır hasar görme veya yıkılma olasılığı yüksek olan riskli bina stokunun ivedilikle belirlenmesi gerekir. Bunu temin etmek için ülkemizde 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında Hızlı Risk Tespit Yöntemi geliştirilmiştir. Hızlı Risk Tespit Yöntemi; (i) binaların taşıyıcı sistem türünü, (ii) deprem tehlikesini ve (iii) binanın dışardan gözlenebilecek kusurlarını dikkate alarak binaların risk durumunu ve riskli binaların bölgesel olarak dağılımı tahmin etmeye dayalı bir yöntemdir. Bu yöntemde; (i) binanın taşıyıcı sistemi ve (ii) deprem tehlike bölgesine göre binaya atanan taban puanından, binanın dışardan gözlenebilen kusurlarına (yumuşak kat, zayıf kat, kısa kolon, kapalı çıkma vb.) atanan olumsuzluk puanları çıkarılarak binanın performans puanı hesaplanmaktadır. Çalışma kapsamında Elâzığ ili merkez mahallelerinden İzzet Paşa Mahallesinde, Hızlı Risk Tespit Yöntemi ile 505 adet binadan bilgi toplanmış ve binaların performans puanları hesaplanmıştır. Performans puanları dikkate alınarak risklibinaların yapı adalarına göre dağılımı belirlenmiş ve kentsel dönüşüm bakımından öncelikli yapıadaları harita üzerinde gösterilmiştir. Ayrıca elde edilen sonuçlar, 24 Ocak 2020 Elazığ-SivriceDepremi sonrası incelenen mahalleden elde edilen hasar verileri ile karşılaştırılarak yöntemin sahadaki durumu yansıtma oranı değerlendirilmiştir.
YAZANLAR
Rabia Nur SAĞLAM, Tuba Nur İMİŞ, Muhammed ULUCAN, Nurbanu DEMİRBAŞ,Ayşe Ruşen DURUCAN, Hümeyra ŞAHİN, Cengizhan DURUCAN,Kürşat Esat ALYAMAÇ
GİRİŞ
Riskli bina, deprem sonrası yıkılma veya ağır hasar görme ihtimali yüksek olan binadır. Özellikle deprem gerçeği dikkate alınmadan tasarlanan ve/veya inşa edilen binalar bu kapsamda değerlendirilmektedir. Son 20 yılda yaşanan hasar verici depremler (Körfez Depremi-1999,Bingöl Depremi-2003, Van Depremi-2010, Elazığ Depremi-2020) sonrası Türkiye’de deprem dayanımı yetersiz büyük bir bina stokunun bulunduğu tecrübe edilmiştir. Bu sebeple olası bir deprem sonrası can ve mal kayıplarının büyük oranda önlenebilmesi için riskli bina stokunun hızlı bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Riskli bina stokunun hızlı bir şekilde belirlenmesi için hızlı risk tespit yöntemi geliştirilmiştir. Hızlı risk tespit yöntemi, deprem tehlikesi yüksek bölgelerde binalardan, sokak gezileriyle dışarıdan veya gerektiğinde kısmen içeriden veri toplanması ve toplanan veriler dikkate alınarak risk durumunun belirlenmesi esasına dayanmaktadır. Literatürde birçok hızlı risk tespiti yöntemi bulunmaktadır [1-4]. Bu yöntemler, değerlendirmede dikkate alınan parametreler ve risk hesap yöntemleri bakımından farklılık göstermektedirler. Ulusal hızlı risk tespit yöntemi, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında, Riskli Binaların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar EK-A bölümünde açıklanan ‘‘Binaların Bölgesel Deprem Risk Dağılımını Belirlemek için Kullanılabilecek Basitleştirilmiş Yöntemler’’ adı altında sunulmaktadır [5]. Literatürde daha güvenilir ve hızlı risk tespit yönteminin geliştirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Demirbaş vd. [6, 7] çalışmalarında, 24 Ocak 2020 Elazığ-Sivrice Depremi sonrası farklı seviyelerde hasar almış betonarme binaların performans puanları puanlarını, ulusal ve uluslararası hızlı risk tespit yöntemlerini kullanarak hesaplamış, mevcut hasar durumu ile performans puanlarıarasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Hızlı risk tespit yöntemlerinin özellikle Kanada Sismik Tarama yönteminin mevcut hasar durumunu yansıtmada başarılı oldukları tespit edilmiştir. Türkel ve Tekeli [8] çalışmalarında 100 adet mevcut konut tipi betonarme binanın, hızlı risk tespit yöntemi esaslarına göre risk değerlendirmelerini yapmışlardır. Bu çalışmada bina ağırlığının kolonların toplam kesme kuvveti kapasitesine oranı (RDP) bir parametre olarak seçilmiş, bu parametreye göre binaların risk değerlendirmesi yapılmış ve hızlı risk tespit yöntemi ile uyumlu sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmada, Elazığ İli kentsel dönüşüm çalışmalarının hızlı ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlamak için yürütülen proje kapsamında elde edilen verilerin bir kısmı sunulmuştur. Yürütülen proje kapsamında, Elazığ İli için deprem tehlikesini esas alan risk haritalarının oluşturulması hedeflenmektedir. Çalışmada, yerleşimin 1950 yıllarda başladığı, nüfus yoğunluğunun ve riskli bina stokunun fazla olduğu, merkez mahallelerinden İzzet Paşa Mahallesi için yapılan çalışmanıns onuçları verilmiştir. Saha çalışmasında öncelikle, bina dışından veya gerektiğinde içerisinden, veri bilgi formları kullanılarak toplanan veriler ArcGIS paket yazılım programı [9] ile harita üzerine kaydedilmiştir. Hızlı Risk Tespit Yöntemi ile 505 adet binadan (betonarme ve yığma) bilgi toplanmış ve binaların performans puanları hesaplanmıştır. Çalışmada, sadece betonarme binaların risk durumu verilmiştir. Performans puanları kullanılarak ArcGIS Online [9] CBS ile mahalle için risk haritası oluşturulmuştur. Ayrıca elde edilen sonuçlar, 24 Ocak 2020 Elazığ-Sivrice Depremi sonrası incelenen mahalleden elde edilen hasar verileri ile karşılaştırılarak yöntemin sahadaki durumu yansıtma oranı değerlendirilmiştir.
AMAÇ
Çalışma kapsamında mevcut Hızlı Risk Tespit Yönteminin, saha çalışması yapılan mahallede kiriskli bina stokunu belirlemedeki etkinliği araştırılmıştır. Ayrıca riskli binaların mahalle için yapı adaları içindeki dağılımı elde edilerek kentsel dönüşüm açısından öncelikli yapı adalarının belirlenmesine çalışılmıştır...
DEVAMI VAR
8 Ağustos 2024
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
