Deprem, fay üzerinde gerçekleşen kayma veya yeryüzündeki ani stres değişimlerinin neden olduğu yer sarsıntısı ve yayılan sismik enerjiyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir (Birleşik Devletler Jeoloji Araştırmaları).
Yazan: Göksel Kırmacı / Efectis Era Avrasya / Yangın Mühendisi
Dünya çapında her yıl bir milyondan fazla, dakikada ise ortalama iki deprem olmaktadır. Kentsel alanda meydana gelen büyük bir deprem, olabilecek en kötü doğal afetlerdendir. Deprem sonrası çıkacak muhtemel yangınlarda, yangınla mücadele imkanlarının ciddi şekilde kısıtlanması söz konusudur. Aynı zamanda deprem sonrası yangın riskinin normalden önemli ölçüde yüksek olabileceği bir zamandır. Deprem sonrası oluşan yangınlar; su baskınları, ulaşım aksaklıkları gibi önemli ikincil zararlardan biridir.
Deprem sarsıntısı, ekipman ve malzemelerin hareket etmesine ve hasar görmesine neden olmaktadır. Bu hareketle, açığa çıkan yanıcı gazların, sıvıların ve diğer yanıcı maddelerin açık alev veya elektrik arkı gibi tutuşturma kaynakları ile temas etmesine neden olabilir. Deprem sonrası bu yangınların bir kısmı eğitimli veya eğitimsiz vatandaşlar tarafından söndürülebilirken zaman zaman profesyonel itfaiyecilerin müdahalesi de gerekmektedir. İtfaiye ekiplerinin yardımı olmaksızın söndürülmesi çok güç olan yanıcı sıvı ve gaz yangınlarında vatandaşların yangını söndürme oranı çok düşük olmaktadır.
Fotoğraf: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sonrası İskenderun Limanı yangını
Depremin ne zaman olacağı belirsizdir. Buna bağlı olarak deprem sonrası yangın oluşması, olasılığı ve vereceği hasar da aynı belirsizliğe sahiptir. Daha önce oluşan depremler incelendiğinde, deprem sonrası oluşacak yangın risklerini azaltacak çözüm önerileri olduğu bulunmaktadır. Bina sahipleri, bölgesel yetkililer ve itfaiye teşkilatları, bu tür acil durumlar için koordineli bir afet planı uygulayarak deprem sonrası yangın riskini azaltabilir.
Bina depremden sonra düşük veya orta düzeyde hasar almışsa binayı yangın veya su baskınından kaynaklanan yapısal hasarlara karşı korumak, hızlı şekilde toparlanmak için kritik ilk adımdır. Bu yazı, depremlerden sonra çıkan yangınlarla ilişkili riskleri azaltmada önceliklere odaklanmaktadır.
Neredeyse tüm büyük depremlerde ve deprem sonrası yangınlarda aşağıdaki durumlar ile karşı karşıya kalabiliriz:
Doğalgaz ve su besleme hatlarının ve yolların zarar görmesi; dolayısıyla ortaya çıkan doğalgaz ve elektrik arkı kaynaklı çok sayıda bina yangınına müdahale edebilmek için ya su rezervi bulunmaması veya rezervlere ulaşılamaması.
Binaların aktif yangınla mücadele sistemlerini besleyen güç hatlarının ve su tesisatının zarar görmesi nedeniyle algılama, alarm ve baskılamanın çalışmaması.
Yangın esnasında acil kaçış yollarına ulaşımın kapanması ve yangın merdivenlerinin, asansörlerin çökmesi, yangın kapılarının ve kompartmantasyonun kullanılamaz hale gelmesi, oluşan açıklıklardan yangının hızla yayılarak büyümesi.
Bu riskli durumları bertaraf etmek için ise başlıca öneriler şunlardır [2]:
Tüm binalar için deprem direnci ve yangın koruması sağlanması.
Tüm aktif ve pasif yangından korunma sistemlerinin depreme dayanıklı olmasının sağlanması.
Şehir içi ve bina içi depreme dayanıklı su kaynaklarının sağlanması.
Potansiyel ateşleme ekipmanlarının ve sıvı yakıt depolarının sismik korumasının yapılması
Hem deprem yükü hem de yangın güvenliği için merdiven ve kaçış yollarının güvenilirliğinin sağlanması.
Depreme dayanıklı itfaiye istasyonları ve iletişim tesislerinin sağlanması.
Yaşamın sürdürülebilmesi ve acil durum müdahalesinin yapılabilmesi için planlamanın koordine edilmesi.
Fotoğraf: Japonya'nın Kobe kentinde deprem sonrası çıkan yangınlar
Deprem sonrası yangın riskinin azaltılması için ilgili tüm tarafların, bu riskleri yüksek öncelik haline getirmesi gereklidir. Bu bilinçle deprem ülkesi olan Türkiye’de de efektif çalışmalar başlamalıdır.
Unutulmamalıdır ki yangın ve deprem doğal bir afettir ancak doğru planlama ile felakete dönüşmesi önlenebilir.
70 yıldır yalnızca yangın konusunda uzmanlaşan Efectis’in yangın danışmanlığı ekibi; yalnızca danışmanlık hizmeti vererek sizin adınıza, yapılan çalışmaları denetler. Her türlü yapı için; yönetmelik ve mevzuatlara göre, projenin tüm safhalarında uygunsuzlukları tespit eder ve çözümlere yönlendirir.
Referanslar
- [1], [2] BOTTING Russ, BUCHANAN Andy, 1998, Building Design for Fire After Earthquake, 12wcee 2000.
- Understanding the Hazard: Fire Following Earthquake, FM Global.
5 Nisan 2023
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
