EFFC (European Federation of Foundation Contractors) ve DFI (Deep Foundations Institute) Beton Çalışma Grubu tarafından hazırlanan "Derin Temeller için Destek Sıvıları Kılavuzu", Türkiye Temel Müteahhitleri Derneği (TMD) Teknik Komitesi tarafından Türkçe'ye çevrilerek geçtiğimiz günlerde yayınlandı. "Destek Sıvısı Fonksiyonları", "Geçici Stabilite", "Şaft Direnci ve Taban Direnci", "Yapısal Tasarım", "Reoloji", "Destek Sıvısı Testleri", "Bentonit", "Polimer", "Akışkan Tipi Seçimi ve Maliyet Değerlendirmesi", "Takviye Suyu", "Kazı ve Temizlik", "Pompalama", "Kabul Değerleri", "Hidrolik Destek Kuvvetlerine İlişkin Hususlar" ve "Jel Mukavemeti" gibi bölüm başlıklarının yer aldığı ayrıntılı Kılavuz, derin temellerin inşası için destek sıvılarının kullanımına ilişkin iyi uygulamaları teşvik etmek adına, destek sıvılarının davranışına yönelik en son anlayışı ortaya koyuyor. Aynı şekilde dünyanın dört bir yanındaki araştırmalardan elde edilen deneyimleri ve vaka çalışmalarını sunuyor.
Çalışma, her koşul için optimum teknik çözümün/çözümlerin seçilmesine olanak sağlamak amacıyla avantajlar ve sınırlamalar da dahil olmak üzere bentonit, diğer kil malzemeler, polimerler ve karışımları hakkındaki bilgileri veriyor. Her çalışma sahasının kendine özgü özellikleri ve gereksinimleri olduğundan, bu kılavuz herhangi bir türde destek sıvısı önermiyor. Yaygın olarak kullanılan standartlarda verilen destek sıvıları için kabul değerlerini sunuyor. Kılavuzun işverenler, müşteriler, tasarımcılar, ana yükleniciler, akademisyenler ve uzman yükleniciler dahil olmak üzere derin temellerin tasarım, tedarik ve inşaatı ile ilgilenen birey ve şirketlere yardımcı olması hedeflenmiş. Mevcut standartlara pratik bir ek olması amaçlanmış, proje şartnameleri, standartlar ve kodların, her zaman öncelikli olması gerektiğinin altı çizilmiş.
Aşağıda, bu değerli Kılavuz'dan kısa bir bölümü, okurlarımızın da bilgisi olması açısından paylaşıyoruz... KILAVUZUN TÜMÜNE İSE TEMEL MÜTEAHHİTLERİ DERNEĞİ'NİN WEB SİTESİNDEN ULAŞABİLİRSİNİZ...
İnşaat Mühendisliğinde "destek sıvısı", tremi yöntemiyle betonlanacak açık ve derin kazıların yüzeylerini destekleyecek bir bileşik üretmek için üretilen ve su ile karıştırılan malzemeler için kullanılan genel bir terimdir. Destek sıvıları bazen “Çamurlar” ve “Bulamaç” olarak da adlandırılır; ancak bu kılavuzda yalnızca “Destek Sıvısı” terimi kullanılmaktadır. Destek sıvıları, Şekil 1.1'de gösterildiği gibi, inşaat sürecinin diğer bölümleriyle bağlantılı olan derin temel imalatında önemli bir unsurdur.
Şekil 1.1: Derin temel yapı elemanları
Bentonit destek sıvıları, fore kazık ve diyafram duvar gibi kazı veya delgilerin geçici olarak desteklenmesi için altmışlı yıllardan beri kullanılmaktadır. Bu süre zarfında, destek sıvıları kullanılarak inşa edilen temel elemanlarının boyutu ve derinliği önemli ölçüde artmış, bu da kazı ve betonlama sürelerinin artmasına neden olmuştur. Ayrıca, kaya malzemelerinin kazılabilmesi için hidrolik kesiciler de (Hydro Mill-cutter) dahil olmak üzere, kazı teknolojisinde gelişmeler olmuştur.
Polimer destek sıvıları daha yakın zamanda geliştirilmiş ve çok çeşitli projelerde başarıyla kullanılmıştır. Tüm destek sıvılarının başarılı bir şekilde kullanılması, özelliklerinin tam olarak anlaşılmasını ve yönetilmesini gerektirmektedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da, destek sıvıları normalde bentonit kili, polimerler (doğal veya sentetik) veya bir bentonit ve polimer karışımına dayalıdır. Mevcut hammadde ve ekipmana bağlı olarak çok özel karışımlar elde edilebilir. Bunlar uygulama aşamalarında değişmektedir. Bir destek sıvısının kullanımı, yeniden kullanımı ve betonlama için karşılaması gereken belirli kriter ve standartlar vardır. Ancak bu standartlar müşavir, tasarımcı ve yüklenicilerin, yalnızca bir kazıyı güvenilir bir şekilde desteklemek için değil, aynı zamanda nihai ürün olan betonu olumsuz olarak etkilemekten kaçınmalarını gerektirir. Bunun için akışkan özelliklerinin kontrol edilmesi gibi karmaşık bir problemi çözmeleri yeterli olmayabilir.
Bir destek sıvısının temel işlevleri ve gereksinimleri şunlardır:
❖ Kazı stabilizesini sağlamak
❖ Kolayca akabilecek uygun sıvı özelliklerine sahip olmak
❖ Betonlama işlemleri sırasında beton ile kolayca yer değiştirmek
❖ Özelliklerini belli bir süre boyunca korumak (zeminle fiziksel veya kimyasal olarak zararlı bir reaksiyona girmeden)
❖ Askıda kalan parçacıkları tutmak
❖ Hem akışkana hem de betona zarar verecek şekilde betonla reaksiyona girmemesi
❖ Ekonomik olmak (Malzeme, üretim, kontrol ve imha makul bir maliyete sahip olmak).
Temel çalışmalarında kullanılan destek sıvılarına yönelik teknoloji büyük ölçüde petrol ve gaz endüstrisindeki deneyimlerden yola çıkılarak geliştirilmiştir. Burada temel gereksinimler arasında kuyu stabilitesinin sağlanması, en iyi kazı yada delgi hızının elde edilmesi ve kesilen parçaların verimli bir şekilde uzaklaştırılması yer almaktadır.
Bitmiş ürünün kalitesini sağlamak için destek sıvısının akıcılığı önemlidir. Saha incelemesinden kazı veya delgi ekipmanına, sıvı hazırlama ve kullanımına, zemine ve kullanılmış sıvıların uzaklaştırılmasına kadar tüm süreç için gereklilikler sağlam bir teknik anlayışla belirlenmelidir. Destek sıvılarının başarılı bir şekilde kullanılması ayrıca “Geoteknik” prensipler ve özellikler hakkında temel bir anlayış, eğitim, saha deneyimi ve en önemlisi tüm kullanım alanlarını kapsayan dokümantasyon gerektirir.
TASARIM İLE İLGİLİ HUSUSLAR
Destek sıvılarının derin temel elemanlarının performansı üzerindeki etkisi tasarım aşamasında dikkate alınmalıdır. Destek sıvısının türü hem Geoteknik hem de yapısal performans üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu etki, tasarım sürecinin başlangıcında dikkate alınmalı ve buna göre izin verilmeli ve/veya azaltılmalıdır. Kullanılan destek sıvısına özgü, yüksek kaliteli ve titiz inşaat yönteminin geliştirilmesi ve buna bağlı kalınması esastır. Destek sıvılarının temel elemanının hem geçici hem de kalıcı durumdaki performansı üzerindeki etkisinin en aza indirilebileceği, ancak bu durumun tasarım üzerindeki tüm olumsuz etkileri ve riskleri ortadan kaldırmayacağı bilinmelidir.
Saha Araştırması
Destek sıvısının ve kazı ekipmanının seçimi ve performansı, zemin koşullarına bağlıdır. Çeşitli destek sıvıları mevcuttur ve zemin koşulları nihai ekipman seçimini etkileyecektir. Burgu, kova, grab veya ters/doğrudan sirkülasyon yöntemlerini içeren kazı yöntemlerinin seçimi de zemin koşullarına bağlıdır. Kazı/delgi ekipmanının türü de destek sıvısının seçimini etkiler. Bu seçim sürecine yardımcı olmak için, ihale aşamasında veri sağlamak üzere uygun ve kapsamlı saha araştırmalarının yürütülmesi gereklidir.
Destek Sıvısı Fonksiyonları
Destek sıvısının temel amacı, kazı süreci boyunca ve destek sıvısı betonla yer değiştirinceye kadar, kazı stabilizesini korumaktır. Hidrolik kesici (Hydro Mill-cutter) gibi bazı kazı ekipmanı türleri için hidrolik sıvının, hidrolik kesici (Hydro Mill-cutter) başlığından, kazılan malzemeyi ayrıştırma tesisine (Desander) taşımak gibi ek bir rolü de vardır. Kazı içindeki sıvının hidrostatik basınç yükü, kazı yüzeyinde dengeleyici bir basınç sağlayarak ve kazı çevresindeki zeminle yer altı suyunun dengesini bozan yük basıncına karşı koyarak, stabiliteyi sağlamak gibi kritik bir öneme sahiptir. Etkili olması için, dengeleyici basıncın sıvı-zemin ara yüzünde veya zemine çok kısa bir mesafede (birkaç cm veya inç mertebesinde) etki etmesi gerekir. Akışkan basıncı zemin yüzünde veya yakınında hareket etmezse, kazı yüzeyinde zeminin kademeli olarak dökülmesi riski vardır. Akışkanlar, su veya mineraller (bentonit) veya polimer gibi katkı maddeleriyle karıştırılmış olabilir. Katkı maddeleri, sıvıların kazı çukuru içinde tutulmasına yardımcı olmak ve kazı yüzeyinden dışarı sızma yoluyla sıvı kaybını en aza indirmek için kullanılır, böylece pozitif su basıncının korunmasına izin verir. Akışkan özelliklerini değiştirmek için katkı maddeleriyle karıştırılan suya genellikle "Bulamaç" veya "Çamur" denir ve inşaat tekniği bazen "çamurlu delgi" veya "sıvı destekli kazı" olarak adlandırılır. Su yüksekliği kazı içinde dengeli tutulabiliyorsa, katkı maddesi kullanılmadan su dengeleyici bir etki sağlayabilir. Su ayrıca, örneğin ters sirkülasyonlu delgi aletlerinde olduğu gibi, delgi parçacıklarını iletmek için bir delme sıvısı olarak da işlev görebilir. Destek sıvısı olarak sadece su ile ilgili önemli bir sınırlama vardır. Çünkü su hız bir şekilde geçirgen zeminlere doğru hareket eder ve bu nedenle kazı içindeki net pozitif basınç kaybolur. Böylelikle, bitişik zemin içindeki su basıncı artar. Bu, kazı yüzünde kohezyonsuz zeminin dökülmesine ve kazı durabilitesinin bozulmasına neden olur. Bu nedenle su, yalnızca, kazı içinde, stabilize edici bir basınç olmadan doğası gereği stabil olan kohezyonlu veya çimentolu zeminler veya kayalar içindeki kazılar veya muhafaza borusu kullanılan kazılar için yeraltı suyunu dengelemek için bir araç olarak uygundur...
14 Nisan 2024
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
