Bu sayıdaki makalemin konusu, 1200 km/s’lik hızıyla geleceğin ulaşım araçlarından biri olarak tasarlanan “Hyperloop”...
YAZAN: Muharrem Akpınar / İnşaat Mühendisi ve Araştırmacı Yazar
Ulaşım ve ulaşım yolları, kuşkusuz ki ilkel toplumlardan medeni toplumlara kadar yapısal evrimleşme sürecinin en büyük basamaklarından biridir. Ulaşım ve ulaştırma yolları dünyanın bir ucundan diğerine doğru geliştikçe ticaret artmış, dünyanın keşfi hızlanmış, keşifler hızlandıkça, hükmedilecek yeni alan paylaşımları doğmuş, savaşlar yapılmış, bu savaşlar için de yine yeni ulaşım yolları yapılmış ve medeniyet inşası hız kesmeden devam etmiştir.
Yaklaşık olarak yüz elli yıl öncesine kadar en önemli ve değerli ulaşım aracımız atlar iken, aslında doğada var olan ve bizim onu keşfetmemizi bekleyen buharlı kazan ve içten yanmalı motor modeli ile Avrupa’da bilim ve mühendisliğin yeni bir döneme geçmesiyle tekerlekli ve motorlu ulaşım araçları, makineleşme endüstrisi ile etkisini hızla artırmıştır. Bu gelişmelere bağlı olarak kara, deniz ve hava taşımacılığı için yeni araçlar tasarlanmış, denenmiş ve üretilmiştir.
Kara, deniz, demir ve hava yolu ulaşımının artması ve satışın yayılması, sektörün lokomotifi olan ülkelerde yaygın otoyol yapımları, yeni şehirlerin inşası, yaşam alanlarının genişlemesi, turizm gibi gelişmeler derken dünya kozmopolit bir yaşam için son yirmi yıllık sürede hızlı bir şekilde evrilmiştir.
1900’lü yılların teknolojik imkanlarıyla 15 km/s’lik hızdan başlayarak 1900’lerin ortalarına doğru rekor denemeler için üretilen özel araçlarla 300 km/s’lik hızlara ulaşıldığı da görülmüştür. Takip eden yıllar içerisinde yine rekor denemeleri için üretilen Trust Super Sonic Car isimli kara aracıyla 15 Ekim 1997’de Black Rock Desert’te 1228 km/s’lik hıza ulaşarak sesten hızlı otomobili ile rekor kırarak adını tarihe yazdıran Andrew Duncan Green, bu rekoru hala elinde bulundurmaktadır.
Geleceğin inşası için kafa yoran girişimcilerden bazıları, geçmiş yılların birikimlerinden etkilenmiş ve yararlanmış olacaklar ki “Hyperloop” isimli yeni bir yolcu ve yük taşımacılığı için kullanılacak devrimsel bir ulaştırma projesinin lansmanını 2013 yılında 57 sayfalık bir sunumla yapmış ve kendisi gibi geleceğin araçları ile geleceği tasarlamak ve üretmek isteyen girişimci ve mühendislerden oluşan bir ekip oluşturarak fikrin gerçeğe dönüşmesi yolunda ilk adımı atarken, daha önce denenmemiş bir fikrin gerçekleşmesi için de projeyi birçok kişiye açarak katkılarından da yararlanmak istemiştir.
Gelelim şimdi bu Hyperloop’a...
Hyperloop sistemi, vakumlanmış, yani büyük çoğunlukla havası alınmış çelik bir tüp ve bunun içerisine yerleştirilmiş manyetik elektrikli motorlar tarafından hareket ettirilen bir vagondan oluşuyor. İki metreden daha fazla bir çapa sahip olan vagon, üzerinde bulunduğu manyetik kaldırma özellikli Maglev ray sistemi sayesinde zeminle teması olmaksızın çalışıyor. Ulaşım hızı saatte 1200 km/s olarak belirlenmiş ve yapılan hesaplamalara göre 383 millik Los Angeles ile San Francisco arasının 30 dakika, 442 kilometrelik Ankara ile İstanbul arası seyahatin 17 dakika, 584 kilometrelik Berlin ile Münih arası mesafenin de 30 dakika gibi kısa sürelerle tamamlanması öngörülmüş ve bunun yanında diğer ulaşım araçlarına kıyasla bekleme, durma, kalkma, hava şartları gibi ulaşımın verimliliğini düşüren faktörleri de sistem kendi içinde absorbe eden bir proje olarak tasarlanmış, geliştirilmiş ve bu anlamda büyük adımlar atılmıştır.
Bu üst düzey ulaştırma projesinin teknik detayları ise şöyledir;
1. Şu an 5,3 km’lik deneme çalışmaları yeraltında devam etse de bu projenin yer üstünde viyadükler üzerine inşa edilmesi maliyet ve zaman açısından kabul gören fikirdir ve uygulaması yer üstüne planlanmıştır.
2. Taşıma tüpün içinde yer alan kapsüllerin ulaşımını prensip edinmiştir.
3. Kapsüller elektromanyetik motor ile hızlandırılacaktır.
4. Tüpü oluşturan parçalar tamamen havasız olmayacak, düşük basınç ile hareket edecektir.
5. Sürtünmenin en aza indirilmesi amaçlanarak Hyperloop’un önünde bulunan kompresör fan havayı arka tarafına doğru gönderiyor, bu gönderme esnasında etrafında havadan bir yastıklama oluşuyor; bu yastıklama, tüpün içinde levitasyona (havaya kaldırma / havada durdurma) yol açıyor, bu sayede kapsül, tüpün içinde havalanıyor ve sürtünme azaltılıyor.
Projenin yapım süreci devam etmekte olup, bu yapım sürecinin önemli bir kısmında ülkemizden Erciyas Holding ve ENKA İnşaat, HTT ile yaptıkları anlaşma ile şirkete tedarikçi ve yatırımcı ortak olmuşlardır. Yapılan anlaşma ile ilk aşamada denemelerde kullanılacak prototip ihtiyacı karşılanacak, 5,4 kilometrelik deneme hattı için üretilecek prototip hat için özel donatımlı çelik borular üretilecek ve 10 milyon dolarlık bu harcama için Erciyas Holding ve Enka, HTT’ye yatırımcı olacaklardır. Ayrıca deneme hattının sinyalizasyonunu Japon Hitachi, çelik hammadde tedariğiyse Rus Severstal tarafından üstlenilecektir.
Dünya çapındaki bu üst düzey ulaştırma projesi ile mühendislik ve inşa yöntemleri de yeni bir sıçrama yaşayacak olup, beşinci model ulaşım yöntemi olarak geleceğin inşasında büyük rol oynayacaktır.
Diğer taraftan bir mühendis olarak bu heyecanlandırıcı projeye katkı olarak sadece yazı üretiyor olmak beni üzse de dünya ve gelecek adına mutlu olduğumu da söylemeliyim.
7 Ekim 2022
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
