Ülkemizin yapı stoğunun yüzde 80’i, 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş ve büyük çoğunluğu mühendislik hizmeti görmemiş yapılar olarak öne çıkıyor. Bu yapıların en yaygın ortak sorunlarını “yetersiz sargı donatısı”, “yapısal sistemde perde olmaması”, “standart altı beton kalitesi”, “korozyon”, “denetim eksikliği” ve “kapasitesine yakın düşey yük etkisi altında olan kolonlar” olarak sıralayabiliriz.
Yazan: Çağdaş Ilgaz Şenel / Hilti Türkiye Regülasyon Müdürü
Sonradan ekilen inşaat demiri bağlantıları (filiz ekimi), son yıllarda güvenilir ve günlük bir çözüm haline geldi. Yeni inşa edilen yapılarda özellikle rampa ve merdiven donatılarında çokça kullanılan bu yöntem, güçlendirme projelerinde; yukarıda bahsi geçen sorunları bertaraf etmek amaçlı yapılan mevcut temel ya da döşeme kalınlaştırılması, temele boyuna donatı filizi ekilmesi ve döşeme-temel uzatılması gibi çeşitli uygulamalar için sıklıkla kullanılıyor.
Ülkemizde filiz ekimi tasarımı için TS EN 1992-1-1 standartı kullanılıyor. Ancak bu standart, pratikte çok karşılaşılan bir durum olmayan, sonradan ekilen filizin gelen yükü mevcut betonarme içerisindeki donatıya aktardığı kabulü üzerine bir tasarım anlayışı izliyor.
Filiz ekimi uygulamaları 3 ana gruba ayrılıyor
Filiz ekimi uygulamalarında ilk sırada tasarım metotları yer alıyor. 2019’a kadar filiz ekimi tasarımında moment aktaran bağlantılar için bindirme yapılması şarttı. Bindirme yapılmadığı durumlarda moment aktaran “yapısal ek” kapsamına giren bağlantıların yönetmelik kapsamında yapılması mümkün değildi. 2019 Ekim ayında yayınlanan EOTA TR099 tasarım metodu ile artık yapısal ekler sismik etkilere karşı tasarlanabiliyor. Beton kaplama uygulamalarında ise ülkemizde EOTA TR066 tasarım kılavuzu kullanılıyor.
Bu noktada Avrupa mevzuat yapısına göre bir yapı malzemesinin uygun bir değerlendirme dökümanına (EAD) göre test edilmiş olması ve teknik değerlendirme dökümanına (ETA) sahip olması gerekiyor. Örnek vermek gerekirse, bindirmeli eklerde tasarım yapmak için EAD330087’ye göre test edilmiş ETA’sı olan ürünlerle birlikte TS EN 1992-1-1 tasarım metodu kullanılabilir. Yapısal eklerde ise TR069 ile tasarım yapabilmek için EAD332402’ye göre test edilmiş ETA’sı olan ürünler gereklidir.
Yapısal eklerin tasarım metodu olan EOTA TR069’da 3 farklı yenilme modu dikkate alınıyor. Bunlar; donatının akması, beton konik kopması ve betonun ayrılmasıdır. TS EN 1992-1-1’e göre en dikkat çekici farklardan birisi beton konik kopmasının ele alınmasıdır. Normal şartlarda TS EN 1992-1-1’de ekilen filizin mevcut donatıya bindirme yaptığı durumda konik kopma olmayacağı kabulüne göre ilerliyordu. Ancak doğal olarak donatısız betonda filiz ekiminde beton-çelik birleşimlerinde kullanılan ankraj teorisine paralel olarak konik kopma kontrolü yapılıyor. Tasarım momenti donatı başına düşen çekme kuvvetine çevriliyor. Tüm yenilme modları çekme yüküne karşı yapılıyor. Kesme kuvveti için TS500 ya da TS EN 1992-1-1’deki sürtünme kesmesi kontrolleri sürdürülüyor.
Güçlendirme projeleri önümüzdeki yıllarda artacak
Tasarımda mevcut yapıyı güçlendirmek için hangi yöntem tercih edilirse edilsin, uygulamada bu yöntemin işe yaraması için filiz ekimi tasarımı hayati bir öneme sahiptir. Güvenli bir tasarım yapılması için doğru tasarım yöntemi seçilmesinin yanısıra doğru ürün kullanımı ile optimizasyon yapılıp ekonomik kaynaklarımızı doğru yönetebiliriz. Bu noktada hem inşaat şirketlerinin hem de ilgili kişilerin üzerine düşeni yapması ve binaların güçlendirilmesi için kullanım yaygınlığının artırılması çok önemlidir.
5 Nisan 2023
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
