Mini kazıklar, özellikle zayıf zeminlerde veya yoğun yapılaşmanın bulunduğu bölgelerde temel taşıma kapasitesini artırmak ve yapısal stabiliteyi sağlamak amacıyla kullanılırlar. Bu uygulamalarda Kendiliğinden Yerleşen Beton (Self Compacting Concrete - SCC) kullanımı da önemli avantajlar sunar. Geleneksel betona kıyasla yüksek akışkanlık ve vibrasyon gerektirmeden kalıba yerleşme özellikleri sayesinde özellikle dar ve ulaşılması zor bölgelerde büyük kolaylık sağlarlar. 

Mehmet BIKRIC / Jeoloji Müh.

1970’li yıllardan itibaren hızla gelişen teknoloji ve buna bağlı olarak kırsaldan kentlere yönelik yoğun göç hareketleri, şehirlerin mekânsal ve demografik yapısını köklü biçimde değiştirmiştir. Küçük ve orta ölçekli kentler büyük şehirlere dönüşürken, büyük şehirler ise megapol statüsüne ulaşmıştır. Sanayi üretimine dayalı kentler, bu hızlı nüfus artışından doğrudan etkilenmiş; çevresinde yoğun sanayi bölgeleri oluşan şehirler, doğal genişleme alanlarını kaybederek sıkışık bir yapı kazanmıştır.  Bu durum, kentlerin dışa doğru büyümesini kısıtlamış ve mevcut alanların değerlenmesine sebep olmuştur. Özellikle merkezi konumlardaki ticari ve sosyal alanların rant değeri yükselirken, konut alanları da dikey yapılaşma eğilimine girmiştir. Artan yapı yoğunluğu ile birlikte, derin temel kazıları ve hafriyat uygulamalarının sayısı artmış, bu süreçler yeni mühendislik çözümlerini de zorunlu hale getirmiştir. 

Kent merkezlerinde gerçekleştirilen derin temel kazıları, çevredeki mevcut yapıların temellerine zarar vermeden ve güvenli bir şantiye ortamı sağlayarak yürütülmelidir. Ancak, dar alanlarda geleneksel kazı teknikleriyle çalışmak çoğu zaman mümkün olmamaktadır. Bu nedenle, şehir içinde uygulanabilecek, mevcut yapı stokuna zarar vermeyen ve ekonomik açıdan sürdürülebilir temel kazı yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır.  Bu bağlamda Mini Kazık Sistemleri, dar alanlardaki derin temel ihtiyacını karşılayan önemli bir mühendislik çözümü olarak öne çıkmaktadır. Mini kazıklar, özellikle zayıf zeminlerde veya yoğun yapılaşmanın bulunduğu bölgelerde temel taşıma kapasitesini artırmak ve yapısal stabiliteyi sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. 

Mini kazık uygulamalarında, Kendiliğinden Yerleşen Beton (Self Compacting Concrete - SCC) kullanımı önemli avantajlar sunmaktadır. Geleneksel betonlara kıyasla yüksek akışkanlık ve vibrasyon gerektirmeden kalıba yerleşme özellikleri sayesinde, özellikle dar ve ulaşılması zor bölgelerde büyük kolaylık sağlamaktadır. 

Kendinden Yerleşen Betonun (SCC) mini kazık uygulamalarındaki temel avantajları şu şekilde sıralanabilir: 
Vibrasyon Gerektirmeden Dökülme: SCC, yüksek akışkanlık özelliği sayesinde herhangi bir mekanik sıkıştırmaya ihtiyaç duymadan kalıbı tamamen doldurabilir. Bu özellik, dar alanlarda çalışma kolaylığı sağlar ve işçilik maliyetlerini düşürür.
Pompalanabilirlik ve Uygulama Kolaylığı: Hava kaydırıcı ve süper akışkanlaştırıcı katkılar ile zenginleştirilmiş SCC, pompalanabilirlik açısından üstünlük sağlayarak büyük çaplı kazı kuygulamalarında homojen ve hızlı bir döküm imkânı sunar.
Dayanım ve Uzun Ömür: SCC’nin iç yapısal homojenliği sayesinde, mini kazıkların taşıma kapasitesi artmakta ve uzun vadeli yapısal performansı iyileşmektedir.
Çevresel ve Ekonomik Faydalar: Daha az ekipman gerektirmesi, enerji tüketimini düşürmesi ve iş gücünü optimize etmesi nedeniyle SCC’nin kullanımı sürdürülebilir inşaat teknikleri açısından önemli bir çözüm sunmaktadır. 

Günümüz kentleşme dinamikleri, daha dar alanlarda daha karmaşık mühendislik çözümlerine ihtiyaç duyan yapı projelerini beraberinde getirmektedir. Mini kazık sistemleri, bu tür projelerde güvenli ve etkili temel çözümleri sunarken, SCC kullanımı ile birlikte mühendislik performansı daha da artırılabilmektedir. 

Bu kapsamda, SCC’nin mini kazık uygulamalarındaki kullanımını artırmak için şu öneriler sunulabilir:
Standartlara Uygun Malzeme Kullanımı: SCC’nin üretimi ve uygulanması sırasında ulusal ve uluslararası mühendislik standartlarına (TS, ASTM, EN vb.) uyulmalıdır.
Optimum Karışım Tasarımı: Proje bazlı olarak SCC’nin bileşenleri optimize edilerek, dayanım ve işlenebilirlik özellikleri iyileştirilmelidir.
Uygulama Sonrası Kalite Kontrol: SCC dökümünden sonra dayanım, oturma ve çatlama risklerini minimize etmek amacıyla saha testleri ve numune analizleri yapılmalıdır.

Mini Kazıklar
Mini kazıklar, dar alanlarda ve erişimi zor bölgelerde yapıların güvenliğini sağlamak ve taşıma kapasitelerini artırmak amacıyla kullanılan temel iyileştirme yöntemlerindendir. Çapları genellikle150–300 mm arasında değişen bu kazıklar, zemin iyileştirme ve iksa uygulamalarında yaygın olarak tercih edilir. 

Kendiliğinden Yerleşin Betonun (SCC) mini kazık uygulamalarında kullanımı, dar ve sık donatılı alanlarda betonun homojen bir şekilde yerleşmesini kolaylaştırır. Hava Kaydırıcı ve Süper Akışkanlaştırıcı katkılar ise beton içerisinde mikroskobik hava boşlukları oluşturarak donma çözülme dayanımını artırır ve işlenebilirliği iyileştirir.

Türkiye'de mini kazık uygulamaları, özellikle dar alanlarda ve erişimi zor bölgelerde yapıların güvenliğini sağlamak ve taşıma kapasitelerini artırmak amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır. Bu uygulamalar, dar alanlarda ve büyük makinelerin girişinin mümkün olmadığı yerlerde etkili sonuçlar vermektedir. 

Mini kazık uygulamalarında kullanılan SCC beton karışımında, agrega maksimum çapı 12.5 mm ile sınırlandırılmalıdır. Bu sınırlama, dar çaplı kazıkların içerisinde betonun homojen bir şekilde yerleşmesini ve segregasyon riskinin azaltılmasını sağlar. Ayrıca, küçük çaplı agregalar, sık donatılı alanlarda betonun akışkanlığını ve işlenebilirliğini artırır. 

Hava kaydırıcı ve süper akışkanlaştırıcı katkılı SCC betonun mini kazık uygulamalarında kullanımı, dar ve erişimi zor alanlarda betonun homojen ve vibrasyonsuz bir şekilde yerleşmesini sağlar. Bu da yapıların dayanıklılığını ve güvenliğini artırır. Uygulama sırasında agrega maksimum çapının 12.5 mm ile sınırlandırılması, betonun performansını ve dayanıklılığını olumlu yönde etkiler. 

BÖLÜM 1. KENDİ YERLEŞEN BETONUN ÖZELLİKLERİ 
Yüksek İşlenebilirlik: Kalıp ve donatıyı doldurmak için vibrasyona gerek yoktur.
Hava İçeriği: Hava kaydırıcı katkılar sayesinde kontrollü hava miktarı (genelde %4-7) sağlanır.
Stabilite: Karışımda ayrışma ve segregasyon olmaz.
Donma-Çözülme Dayanımı: Hava boşlukları sayesinde dayanıklılığı artar. 

BÖLÜM 2. KARIŞIM ORANI (Örnek SCC Karışımı)
2.1. Temel Bileşenler:
Çimento: 350–500 kg/m³
İnce Agrega: 700–900 kg/m³
Kaba Agrega: 750–900 kg/m³
Su: 150–180 kg/m³
Süperakışkanlaştırıcı: Çimento ağırlığının %0,5-2'si
Hava Kaydırıcı Katkı: %0,1–0,5 (katkının türüne bağlı olarak çimento ağırlığına göre) 

2.2. Standartlar
EN 206: Beton - Özellikler, performans, üretim ve uygunluk standardı.
ASTM C94/C94M: Hazır beton için standart spesifikasyonlar.
ASTM C1611: Kendi yerleşen betonun akışkanlık testleri (Slump akışı) için standart testmetodu.
ASTM C231: Beton karışımındaki hava içeriğinin belirlenmesi için hava hacmi testleri.
EFNARC Kılavuzu (2005): Kendi yerleşen beton tasarımı ve test yöntemleri için referans. 

BÖLÜM 3. KULLANILACAK AGREGA ÖZELLİKLERİ
3.1. Agrega Boyutları
İnce Agrega
Boyut: 0–4 mm
Malzeme Türü: Nehir kumu, kırma kum veya uygun yapay agregalar.
Görev: Betonun homojenliğini sağlamak, macun miktarını artırarak karışımın segregasyondirencini yükseltmek.

Kaba Agrega:
Boyut: Maksimum tane büyüklüğü 12.5 mm olmalıdır.
Malzeme Türü: Doğal kırmataş, granit veya bazalt gibi sert ve dayanıklı agregalar.

Maksimum Agrega Boyutu Seçiminde Standartlar:
Kalıp içindeki en dar açıklığın 1/5’i.
Donatı aralığının 3/4’ü.
Maksimum Agrega Çapı: Maksimum 12.5 mm olarak sınırlandırılmalıdır. 

3.2. Agrega Gradasyonu: Kendi yerleşen betonlarda ideal gradasyon:
İnce Agrega Oranı (0–4 mm): Toplam agrega ağırlığının %50–55’i.
Kaba Agrega Oranı (4–12.5 mm): Toplam agrega ağırlığının %45–50’si. İdeal gradasyon, betonda segregasyon ve ayrışmayı önler ve viskoziteyi artırır.

3.3. Standartlar
EN 12620: Beton agregaları standardı.
ASTM C33: Beton ve harç için agrega spesifikasyonları.
EFNARC Kılavuzu: Kendi yerleşen betonlar için agrega sınırlamaları ve gradasyon önerileri.

BÖLÜM 4. ÇİMENTO
SCC üretiminde kullanılacak çimento türü, betonun mekanik, kimyasal ve dayanıklılık özelliklerini optimize etmek için dikkatle seçilmelidir. SCC'de kullanılan çimento türleri, betonun akışkanlığı, dayanıklılığı ve çevresel koşullara uygunluğuna göre belirlenir.

4.1. Çimento Tipleri
a. Portland Çimentosu (CEM I)
- Yüksek dayanım sağlar.
- Kimyasal katkılarla birlikte kullanılarak SCC'nin akışkanlığı artırılabilir.
- Uygun viskozite ve hidratasyon ısısı sağlar. 

b. Portland Kompoze Çimentosu (CEM II)
- İyileştirilmiş işlenebilirlik ve akışkanlık.
- Dayanıklılığı artırır ve segregasyonu azaltır.
- Alt Türler:
 o CEM II/A (≤ %20 katkı maddesi): Yüksek performans ve dayanıklılık gerektiren uygulamalar için uygundur.
 o CEM II/B (≤ %35 katkı maddesi): Daha düşük hidratasyon ısısı gerektiren uygulamalarda tercih edilir.
- Katkı Maddeleri: Uçucu kül, tras, cüruf.

c. Yüksek Fırın Cüruflu Çimento (CEM III)
- Düşük hidratasyon ısısı sağlar.
- Sülfat ve klor iyonu saldırılarına karşı dayanıklılığı artırır.
- Segregasyonu önlemek için viskoziteyi kontrol eder.

d. Puzolanik Çimento (CEM IV)
- Uçucu kül ve tras içerir.
- Uzun süreli dayanım artışı sağlar.
- SCC'nin düşük viskozite gereksinimlerine uygundur. 

e. Kompozit Çimento (CEM V)
- Birden fazla katkı maddesi içerir (cüruf + uçucu kül veya tras).
- Düşük ısıl etkili projelerde stabilite sağlar.

4.2. Çimento Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler
Çevresel Şartlar:
o Sülfatlı zemin veya su şartlarında cüruflu çimento (CEM III) tercih edilir.
Dayanım Gereksinimi:
o Yüksek dayanım isteniyorsa Portland Çimentosu (CEM I) kullanılabilir.
Hidratasyon Isısı:
o Düşük ısılı çimentolar (CEM III ve CEM IV) büyük hacimli dökümler için uygundur.
SCC'nin Viskozite Gereksinimi:
o Daha düşük viskozite için katkılı çimentolar tercih edilir. 

4.3. Standartlar
EN 197-1: Çimento – Bileşim, Özellikler ve Uygunluk Kriterleri
ASTM C150: Portland çimentosu
ASTM C595: Karışım çimentolar
BS EN 197-4: Sülfat dirençli çimentolar
IS 1489: Puzolanik çimentolar (PPC)
ACI 318-19: Beton Yapı Tasarımı ve İnşaat
ISO 679: Çimento dayanım testi 

BÖLÜM 5. KATKILAR
5.1. Hava Kaydırıcı Katkı Ürünleri
Hava kaydırıcı katkılar, betonun içinde mikroskobik hava boşlukları oluşturarak donma-çözülme döngülerine karşı dayanıklılığını artırır, işlenebilirliği iyileştirir ve segregasyonu önler.
a. Hava Kaydırıcı Katkı Seçim Kriterleri
Hava Boşluklarının Kontrolü:
İstenilen hava içeriği %4–7 arasında olmalıdır.
Dayanıklılık Gereksinimi:
Donma-çözülme dayanımı yüksek projeler için uygun ürün seçilmelidir.

b. Standartlar
ASTM C260: Hava sürükleyici beton katkıları için standart.
EN 934-2: Beton katkı maddeleri için Avrupa standardı.
BS 5075-2: Beton katkı maddeleri için İngiliz standardı. 

5.2. Süper Akışkanlaştırıcı Katkı Ürünleri
SCC için kullanılan süper akışkanlaştırıcı katkılar, betonun akışkanlığını artırarak vibrasyona gerek kalmadan kalıpları doldurmasını sağlar. Bu katkılar aynı zamanda karışımın homojenliğini koruyarak segregasyon ve ayrışmayı önler.

a. Seçim Kriterleri
Beton Akışkanlığı: Yüksek akışkanlık ve vibrasyonsuz yerleşim gereksinimleri için PCE bazlıkatkılar uygundur.
Uzun Süre İşlenebilirlik: Sıcak iklim koşulları veya uzun taşımalar için geciktirici etkili katkılartercih edilmelidir.
Erken Dayanım: Hızlı kalıp alma gereken projelerde hızlı priz sağlayan katkılar kullanılabilir.
Segregasyon Önleme: SCC'de ayrışmayı önleyen katkılar kritik öneme sahiptir.

b. Standartlar
ASTM C494/C494M: Beton katkı maddeleri için standart spesifikasyon.
EN 934-2: Beton katkı maddeleri için Avrupa standardı. 

BÖLÜM 6. UYGULAMA POMPALARI
6.1. Pompa Tipi
Hidrolik Beton Pompaları: SCC’nin kesintisiz ve düzenli bir şekilde pompalanmasını sağlar.
Yatay ve Dikey Pompa Kapasitesi: Projenin yüksekliğine ve alanına uygun olmalıdır. 

6.2. Pompadan Akış Hızı ve Basınç
Akış Hızı: 60–120 m³/saat kapasite, SCC için ideal olabilir.
Pompa Basıncı: 50–80 bar arasında olmalıdır. 

6.3. Boru Çapı ve Malzeme
Boru Çapı: Minimum 100–125 mm. Daha küçük boru çapları, segregasyona neden olabilir.
Malzeme: Boruların iç yüzeyi pürüzsüz ve aşınmaya dayanıklı çelik veya kauçuk kaplı borular tercih edilir. 

6.4. Pompa Karakteristikleri
Düzgün Akış: SCC betonun stabilitesini korumak için kesintisiz ve titreşimsiz akış sağlayan sistemler gereklidir.
Ayrışmayı Önleyen Sistemler: Pompa mekanizması, beton karışımını segregasyona neden olmadan transfer etmelidir.
Uzun Menzilli Pompalama: Yüksek katlı binalar veya geniş alanlar için özel pompalar kullanılabilir. 

BÖLÜM 7. TEST VE PERFORMANS GEREKLİLİKLERİ
Kendi yerleşen betonların karışımı şu testlerle doğrulanır:
Akış Testi: 600–800 mm arasında olmalıdır.
Segregasyon Direnci Testi: Agregalar ile macun arasında ayrışma gözlenmemelidir.
Hava İçeriği Testi: Tasarım değerleri içinde olmalıdır (%4-7).
Viskozite ve Akışkanlık Testleri: Uygun kıvamda olmalıdır.

ŞANTİYE^®
Daha iyi yapılar için...
15 Mart 2025

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2025 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Artus, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Deutsche Messe, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Molecor, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Samsung, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Viessmann, Wermut, Wilo, Winsa, XCMG ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.