Dünya üzerinde üretilen elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 25’i pompalar tarafından tüketilmektedir. Bu istatistiğe göre pompa seçiminin ne denli önemli olduğu açıkça görülmektedir. Bu sebeple; olması gerekenden daha büyük pompa seçilmesi, dünya üzerindeki pompa enerji tüketim oranını oldukça artıracaktır.

Yazarlar: Wilo Türkiye Bölge Satış Sorumlusu Ömer Gönültaş, Wilo Türkiye Bölge Satış Sorumlusu Selim ERMİŞ

Doğru pompa seçimi, sadece pompa basma yüksekliği ve debi ile ilgili değildir. Bunun yanı sıra akışkan özellikleri (viskozitesi, maksimum ve minimum çalışma sıcaklıkları vs.), motorun enerji sınıfı, bakım maliyeti gibi unsurların da dikkate alınması gerekmektedir. Pompa seçim sürecinde, son kullanıcının ihtiyacını doğru analiz etmek oldukça önemlidir.

Sirkülasyon pompaları yıllardır aynı çalışma prensibi ile tasarlanmakta ve üretilmektedir. Gövde, mil, çark, sızdırmazlık elemanları ve motor tasarımı üzerinde değişiklikler yapılarak ihtiyaca uygun daha uzun ömürlü ve verimli pompalar üretilmektedir. Bununla birlikte çevreye duyarlı pompalar ile daha düşük karbon salımı sağlanmaktadır.

Pompa seçiminde; kullanılacak akışkanın türü ve çevresel faktörler de dikkate alınmalıdır. Örneğin, kullanım suyu için bronz ya da paslanmaz çelik pompalar tercih edilmelidir. Sulama işlerinde döküm gövdeli pompalar tercih edilebilir. Bu seçimler gerek insan sağlığı için gerekse pompaların kullanım ömrü açısından oldukça önemlidir. Bu seçimleri tamamladıktan sonra, ihtiyaç duyulan kapasitelere göre en uygun kapasiteli pompa seçilir. Pompa seçimi yapılırken pompanın çalışma eğrileri dikkate alınır.

Üreticiler tarafından sağlanan pompa eğrileri; belirli testlerin ve test koşullarının sonuçlarına dayalı olarak test edilen pompa tipinin, debi ve basma yüksekliğindeki çalışma özelliklerini gösterir. Tüm pompaların çalışma eğrisinde, verimliliğin maksimum olduğu bir çalışma noktası vardır. Bu nokta pompanın en rahat çalıştığı ve radyal kuvvetlerin en aza indirildiği yerdir. Bu noktadan uzaklaştıkça pompa üzerindeki radyal yükler artar.

Bu verimlilik noktasından daha da uzaklaştıkça pompa performansında ve ömründe ciddi azalmalar olur. Yaşanabilecek olumsuzluklar yukarıdaki örnek eğri üzerinde gösterilmiştir. Herhangi bir proses için pompa seçerken bu gibi olumsuzluklar ile karşılaşmamak adına verilen basma yüksekliği ve debi değerinin, pompa eğrisinin neresinde çakıştığını kontrol etmek gerekir.

Örneğin, pompa çıkış ağzındaki basınç, en iyi verimlilik noktasındaki basınçtan daha yüksek olur ise, çalışma noktası eğrinin yukarısına doğru sola kayar ve debi azalır. Eğer sistem pompa çıkışındaki basıncı düşürürse, çalışma noktası aşağı ve sağa hareket edecektir. En iyi verimlilik noktasının sağa veya sola kaydırılması çark üzerindeki kuvvetlerin artmasına neden olur ve bu kuvvetler pompanın ömrünü önemli derecede azaltır.

Pompa, en iyi verimlilik noktasının solunda çalıştırıldığında; yüksek sıcaklık artışı, düşük akış kavitasyonu, yatak sorunları, çark ömründe azalma gibi birçok sorun karşımıza çıkabilir. En iyi verimlilik noktasının sağında ise yatak ve salmastra ömrü azalır ve kavitasyon sorunları oluşur.

Kavitasyon pompaların çok hızlı bir şekilde arızalanmasına sebep olabilir. Pompa emiş basıncı düşükse veya eğrinin en ucunda çalışıyorsa, sıvıyı o kadar hızlı çeker ki sıvı basıncı buhar basıncının altına düşer ve sıvının kaynamasına neden olabilir.

Örneğin, deniz seviyesinde suyun kaynama noktası 100 °C iken, basıncın çok daha düşük olduğu Everest Dağı'nın zirvesinde ise bu değer 71 °C’dir. Bir pompada basınç değeri (su 15 °C bile olsa); ortam sıcaklığı ne olursa olsun suyun kaynamasına yetecek kadar düşebilir. Pompaların emiş yaptığı kesitte basınç düşüktür. Bu durumda sıvı pompaya su-buhar karışımı halinde girer. Su, buhar olurken hacmi genişler ve çark çıkışında basınç yükselir. Basınç yükselmesiyle birlikte buhar hızlıca yoğuşur. Bu esnada hacmi küçülür. Küçülen hacme kolayca dolan su tanecikleri pompanın bu kesitlerinde aşınma meydana getirir. Bu etki, pompa çalışmaya başladığında netleşir ve akışkan ne olursa olsun pompadan çakıl sesine benzer ses çıkmasına sebep olur. Bu nedenle gereğinden büyük bir pompa seçmek; ilk yatırım ve işletme maliyetini aynı zamanda kavitasyon riskini arttırmaktadır.

Gereğinden büyük pompa seçilmesinin temel nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Renovasyon işlerinde sistemdeki net basınç kaybındaki belirsizlik
- Pompa büyük olursa daha iyi olur yanılgısı
- Tasarım ve uygulama esnasında ardışık güvenlik payı konulması
- Sistemin ileride daha da büyütüleceği düşünülerek baştan büyük pompa seçilmesi

Sonuç olarak, gereğinden daha büyük pompa seçmenin hiçbir faydası olmadığı gibi; yüksek enerji tüketimi, arıza riski, yüksek bakım ve yedek parça maliyeti, yüksek ilk yatırım maliyeti gibi birçok olumsuz sonuçları vardır.

Wilo Türkiye Bölge Satış Sorumlusu Selim ERMİŞ ve Wilo Türkiye Bölge Satış Sorumlusu Ömer Gönültaş 

31 Temmuz 2023

Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE^®... 
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye^®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır... 
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...

BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR... 

İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye^®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...

Şantiye^® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor. 

Şantiye^®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın... 

Şantiye^®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.

ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.