20. yüzyılla birlikte, enerji tüketimindeki artışın neden olduğu çevresel sorunlar ve ekonomik etkileri, enerjinin daha etkin kullanılmasına yönelik öneriler geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Tüketilen toplam enerjinin büyük bir oranı binalarda kullanıcı konforunu sağlamak üzere ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma gereksinimleri için kullanılmaktadır... Avrupa ülkelerinde CO2 emisyonunun olumsuz etkilerini önleyebilmek amacıyla 2020 yılı için yüzde 20 oranında azaltma hedefi, 2050 yılı için yüzde 50 olarak belirlenmiştir. Bu nedenle enerji tüketiminde önemli bir paya sahip olan binalarda enerji verimliliğinin artırılması birçok ülkenin hedefinde yer almaktadır. Bina sektöründeki enerji tasarrufu potansiyelinden yararlanmak amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan Binalarda Enerji Performansı Revize Direktifi (2010/31/EU recast) ile yüksek enerji performanslı bina tanımları ortaya çıkmıştır.
Yazan: Semih ÇALAPKULU, Makina Mühendisi
semih.calapkulu@kuzugrup.com
Dünyada toplam enerji tüketiminin yaklaşık üçte biri binalarda tüketilmekte, bu tüketim sonucu dünya atmosferine salınan toplam karbondioksitin yüzde 24’ü binalardaki enerji tüketiminden kaynaklanmaktadır.
Türkiye için bu veriler, aslında konunun ne kadar önemli olduğunu bize gösteriyor; şöyle ki... EPDK raporlarına ve sektörel verilere göre 2019 yılında net doğalgaz ithalatı 44,5 milyar m3 civarında gerçekleşti. Toplam LNG ithalatı 12 milyar m3 ile toplam ithalatın yüzde 27’sini oluştururken, boru gazı ithalat miktarı 32,5 milyar m3 civarında gerçekleşti. Doğalgaz tüketiminde dışa bağımlılık oranı, petroldekinden de yüksektir. Türkiye gaz talebinin yüzde 99,3’ü ithalatla karşılanmaktadır.
Sadece binalarda kullanmak için her sene yaklaşık 17 milyar dolar enerji ithal eden ülkemizin bu sorununa konutlarda, AVM, hastane, okul ve hizmet binalarında enerji verimliliğinin artırılması, fosil yakıt kullanımının düşürülmesi ve aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanılması ile büyük ölçüde katkı sağlanabilir.
Net Sıfır Enerjili Binalar, yıl boyunca en az tükettiği kadar enerjiyi yenilenebilir enerji kaynakları kullanarak üreten binalardır. Yenilenebilir enerji kaynağı olarak güneş, toprak ve rüzgar enerjisi kullanılır.
“Sıfır Enerji Bina nasıl yapılır” sorusuna ise şu cevaplar verilebilir:
TS-825’e uygun bir ısı yalıtımı yapılır.
Pencerelerde ısı ve güneş kontrol kaplamalı camlar kullanılır.
Binanın ısıtma ve soğutma ihtiyacı toprak kaynaklı bir ısı pompası ile karşılanır.
Binanın elektrik tüketimi ise güneş pilleri ile karşılanır.
Evsel tüketim için sıcak su güneş kolektörleri ile sağlanır.
Güney duvar FDM Trombe duvar şeklinde yapılır.
İçerde duvar ve tavan kaplama malzemesi olarak FDM alçıpanlar kullanılır.
Hibrid aydınlatma kullanılır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarıyla, enerji ihtiyacını karşılarlar.
Kapsüllenmiş FDM’yi tanımlamak gerekirse: FDM genellikle polimer esaslı bir kapsül içerisine hapsedilir. Böylece FDM kapsül içinde erirken dışarı sızmaz. Sonuçta kapsül daima kurudur. FDM olarak genellikle parafin kullanılır. Faz değişim esnasında büyük miktarda ısı yutar veya verir. Faz değişim sıcaklık aralığı yeterince dardır.
Görsel: Güney Cephe Tasarımı FDM Trombe Duvar
Yüksek enerji performanslı net sıfır enerjili binalar (nZEB) ve yaklaşık sıfır enerjili binaları olarak (nnZEB) tanımlanan yapılar mevcuttur. Her ne kadar üzerinde çok konuşulsa da Net Sıfır Enerjili Bina (nZEB) ve Yaklaşık Sıfır Enerjili Bina (nnZEB) kavramı tam olarak tanımlanmış ve içi doldurulmuş değildir. Net Sıfır Enerjinin anlamı, binanın 0,0 kwh/m2yıl primer enerji (fosil tabanlı enerji) tüketimi olmaması; Yaklaşık Sıfır Enerjinin anlamı ise binanın yaklaşık olarak 0,0 kwh/m2yıl primer enerji tüketimine sahip olmasıdır.
Net Sıfır Enerjili Bina (nZEB): Düşük primer enerji kullanan ve üretilen yenilenebilir enerjinin bir kısmını satarak, yıllık enerji bilançosunu sıfır yapabilen bir binadır. Bir başka ifadeyle burada net bilanço olarak primer enerji tüketimi yoktur.
Yaklaşık Net Sıfır Enerjili Bina (nnZEB): Primer enerji tüketimi >0.0 kwh/m2yıl olan binalardır. Bu, binada bir miktar primer (fosil tabanlı) enerji tüketildiği anlamına gelir.
Binaların Enerji Performans Standardı (EN 15316-1; 2007): Binaların tüm enerji kayıp ve kazançlarını tanımlayan bir standarttır.
Sağlanan Enerji (EN 15603; 2008): Sistem sınırlarından binaya giren gaz, elektrik gibi enerji miktarlarını tanımlamaktadır. Bu enerji binanın ısıtma, soğutma, havalandırma, sıcak kullanım suyu, aydınlatma ve cihazlar için kullanılır. Bu enerji binada yenilenebilir enerji kaynağından da üretilmiş olabilir.
Satılan Enerji (EN 15603; 2008): Bina içinde üretilen ve dışarı verilen enerjiyi ifade eder.
Net Sağlanan Enerji (EN 15603; 2008): Sağlanan enerjiden satılan enerjinin çıkarılması ile kalan enerjidir.
Primer Enerji: Yenilenemeyen (fosil) veya yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjidir.
CO2 Emisyon Katsayısı (EN 15603; 2008): Binanın tükettiği primer enerjiden kaynaklı CO2 salımlarını hesaplamak için kullanılan katsayı olup, yakıt cinsine göre değişir.
Sistem Sınırı: Enerji aktivitesini içine alan sınırlardır. Örneğin binanın oturma alanı.
Yaklaşık sıfır enerjili bina için sistem sınırı ve net enerji girişini göstermektedir.
Geliştirilen enerji etkin tasarım kriterleri ve verimliliği yüksek yapı standartlarıyla binaların enerji tüketimleri oldukça düşük seviyelere çekilebilmektedir. Bu hedefler doğrultusunda geliştirilen ve yaygınlaşan enerji etkin yapı tipleri; “Yeşil Bina”, “Sıfır Enerjili Bina”, “Pasif Ev”, “Artı-Enerji Bina” olarak adlandırılan uygulamalardır.
Yeşil Bina kavramı binanın yerleşimi, su yönetimi, iç hava kalitesi, malzeme kullanımı ve enerji ile ilgili unsurları içermekte olup, sağlıklı, konforlu, sağlam, enerji verimli ve çevre dostu binaları hedefler. Kaynakların korunarak sürdürülebilirliğin sağlanması için günışığından yararlanma, ısıl verimlilik, güneş enerjisi uygulamaları, su tasarrufu sağlayan tesisat kullanımı, yağmur hasadı ve yöreye uygun peyzaj seçimi tasarımda önemli parametrelerdir.
Bina sektöründe enerji verimliliği ve emisyonların azaltılması konusunda Avrupa Birliğinin 2020, 2030 ve 2050 yılı hedefleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Pasif Ev Standartları: Düşük enerjili ev standardının geliştirilmesiyle oluşturulmuş olan “Pasif Ev Standardı” çeşitli teknoloji, tasarım ve malzemelerin kullanımıyla gerçekleştirilebilir. Pasif evler, geleneksel ısı dağıtım sistemine gereksinim duymadan yaz ve kış aylarında istenilen iç iklimsel koşulları sağlayan yapılardır. Pasif ev standardı temel olarak aşağıda açıklanan üç unsura dayanmaktadır.
- Isı yalıtımı
- Isı yalıtım direnci yüksek pencereler
- Atık ısı geri kazanım
- Bina kabuğu hava geçirmezliği (Sızdırmazlık)
- Isıl köprülerin engellenmesi.
Avrupa Birliği, 2020 yılından sonra tüm kamu ve konut olmak üzere yeni binaların Sıfır Enerjili Bina olmasını hedeflemektedir. Bu bağlamda bina kabuğunun performansının artırılması ile ısıtma, soğutma ve havalandırma yüklerinin en aza indirilmesi, kalan yükler için ısı geri kazanım sistemi, ısıl depolama ve yenilenebilir enerji kaynakları ile desteklenmesi gerekmektedir.
“Sıfır Enerjili Binalar” oldukça önemli bir konu... Biliyorsunuz 2020 yılında yeni bir oluşum oluşturuldu “ZeroBuild Platformu”... Bu platformun “Yönetim Sekretaryası” içinde yer almaktan mutluluk duyuyorum. ZeroBuild Forum’20, geçen sene Temmuz 2020 itibariyle ağırlıklı olarak dijital ve sosyal medya kanalları olmak üzere tüm konvansiyonel medya kanallarını da içerecek şekilde kamuoyuna ulaştırıldı (https://www.zerobuild.org). Oluşumun amacı,dünya örneklerinin paylaşımı ile tüm paydaşlara bir yol haritası sunabilmenin ötesinde ülkemizin sahip olduğu mimarlık, mühendislik bilgisi ve üretim, sanayi kabiliyetleri ile Sıfır Enerji Binalara ulaşmanın aslında hiç de zor olmadığını tüm kamuoyuna göstermek. “Sıfır Enerji Binalar” konusunda toplumu bilinçlendirmek, devlet mekanizmasında da yönetmelik, kanun ve yasalar çıkartmak için gerekli kamuoyu oluşturmaktır. Dünyada birçok başarılı örneği mevcuttur. Avrupa Birliğinde 1 Ocak 2021’den itibaren yeni binalarda zorunlu hale getirilen ve birçok ülkenin de eylem planlarında yer alan Sıfır Enerji Binalara dönüşüm konusudur.
Geçen sene, ZeroBuild Forum’20 çok etkili ve verimli geçmişti. ZeroBuild Türkiye’21’le de bu platformun daha etkin bir duruma geleceğinin inancıyla yola devam ediyoruz. ZeroBuild Türkiye’21 de konuyu her açıdan ve dünyanın dört bir köşesinden katılan uzmanlar ile ele alacağız. 22-26 Eylül 2021 tarihleri arasında 5 gün süreyle sürecek çevrimiçi sanal oturum ve sunumları herkes online ve ücretsiz olarak takip edebilecek, sorularını konunun uzmanlarına iletebilecek (35 ülkeden, 110 fikir önderinin konuşmacı olduğu, 30 ayrı oturum yapılacak).
Dünyada bu konuda öncü ülke olmamamız için hiçbir sebep yok aslında... Bunu geleceğimiz olan çocuklarımız için yapmak zorundayız. Elbirliğiyle bu süreci birlikte başaracağımıza inancım tam. ZeroBuild (Sıfır Enerjili Bina) binaların yaygınlaşması başta devletimiz ve sektör paydaşlarının katkılarıyla daha hızlı yol alabilecek. Devletimiz 2023, 2053, 2071 yılı eylem planların içine “Sıfır Enerjili Binalar”ıkatmasıyla önümüzdeki 50 senede ülkedeki tüm yapılarını buna çevirmemiz bir hayal değil. Hatta ülke olarak “Pozitif Enerjili Binaları” gündeme alarak diğer ülkelerin de önüne geçmemiz gerekiyor. Bunu yapacak teknik altyapımız, personelimiz ve gücümüz mevcut; yeter ki bu konuda ülke olarak ortak bir inanışa sahip olalım... Sizce de toplumumuz her şeyin en iyisine lakin değil mi!..
KAYNAKÇA
1) Yaklaşık Sıfır Enerjili Binalar ve Yerleşimler,
https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/17%20-%20YAKLAŞIK%20SIFIR%20ENERJİLİ%20BİNALAR%20VE%20YERLEŞİMLER%20-Prof.%20Dr.%20Türkan%20Göksal%20Özbalta.pdf
2) Sıfır Enerjili Binalar, http://depo.btu.edu.tr/dosyalar/sanayi/Dosyalar/PDF_YUSUF.pdf
3) Zero Build Forum’20 Sitesi, https://www.zerobuild.org/
4) Yaklaşık Sıfır Enerjili Binalar (nnZEB), http://www.yesilbinadergisi.com/yayin/701/yaklasik-sifir-enerjili-binalar-nnzeb-_21118.html#.XxKbb1AueUk
14 Eylül 2021
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
