Endüstriyel tesislerde üretim sürecinin aksamaması amacıyla taban izolasyonlu yapı uygulamaları tercih edilebilmektedir. Deprem izolasyonlu yapıların analizinde doğrusal olmayan zaman tanım alanında analiz için Hızlı Doğrusal Olmayan Analiz (FNA) ve Doğrusal Olmayan Doğrudan İntegrasyon (DI) alternatifleri bulunmaktadır. DI analizlerinin FNA analizlerine göre gerçeğe daha yakın sonuç verdiği bilinmekle birlikte DI metodu ile gerçekleştirilen analiz sürelerinin uzun olması nedeniyle FNA analizleri tercih edilebilmektedir. Bu çalışma kapsamında, 11 metre çapa ve 25 metre yüksekliğe sahip, taban izolasyonlu örnek bir tahıl depolama silosu tarihi bir deprem kaydı altında, DI ve FNA analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. İzolasyon seviyesindeki ivme ve deplasman sonuçları karşılaştırılmalı olarak sunulmuştur. FNA ve DI analizlerinden elde edilen sonuçlarda farklılıklar olduğu ancak FNA analizinde kullanılan parametrelerin doğru tanımlanması ile DI ile yapılan analizlere benzer sonuçlar elde etmenin mümkün olabileceği belirlenmiştir.
YAZANLAR
Mert HACIEMİROĞLU, Cenk ALHAN
GİRİŞ
Taban izolasyonlu yapı tasarımı son yıllarda dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Taban izolasyonlu, üstyapıyı kauçuk ya da eğri yüzeyli sarkaç tipi mesnetler yardımıyla temel veya bodrum katlarından ayırmak suretiyle elde edilmektedir. Sözkonusu deprem izolatörleri, binanın hâkim doğal titreşim periyodunu uzatmak ve taban izolasyonlu bina sistemine ilave sönüm katarak üst yapıya etkiyen etkin deprem yükünü azaltmak hedefiyle kullanılmaktadır [1]. Binalarda sismik cihazlarla taban izolasyonu uygulamaları 1980’liyıllar itibariyle artış göstermekle [2] beraber silo türü yapılarda taban izolasyonu uygulamalarının daha sınırlı olduğu söylenebilir. Silo türü yapılar ham madde depoları olarak kullanılmaları nedeniyle endüstriyel yapıların ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle deprem sonrası kesintisiz olarak kullanılma hedefi olan endüstriyel tesislerde silo yapılarının da benzer şekilde “iş kesintisi” yaratmayacak şekilde tasarlanması taban izolasyonu ile mümkün olabilmektedir ([3],[4]). Ülkemizdeki, dünyadaki ilk örnek olarak 12 adet silonun tek bir yalıtılmış düzlem üzerinde yer aldığı bir örnek tasarım ve uygulama gerçekleştirilmiştir [5]. Taban izolasyonlu yapıların tasarımı kapsamında, izolasyonlu sistemin doğal titreşim periyodu, yalıtım birimleri seviyesindeki taban kesme kuvveti, izolasyon sistemi yatay yer değiştirmesi, spektral ivme gibi ana tasarım parametreleri, üst yapının rijit bir blok gibi davrandığı kabulünden hareketle izolasyon sistemi ve üzerindeki üstyapının tek serbestlik dereceli bir sistem olarak modellenmesi yaklaşımıyla yaklaşık olarak elde edilebilmektedir. Bu doğrultuda, Türk BinaDeprem Yönetmeliği-TBDY2018 [6] kapsamında Etkin Deprem Yükü Yöntemi (EDYY) İzolasyon sistemi ön tasarımı için kullanılabilmekle birlikte, nihai tasarım için izolasyon sisteminin doğrusal olmayan zaman tanım alanı analizi gerekli olmaktadır. Silo türü yapılar TBDY2018 kapsamına girmemekle birlikte, benzer yaklaşımla taban izolasyonlu siloların tasarımında da doğrusal olmayan zaman tanım alanında analiz yönteminin kullanılması gerektiği açıktır. Doğrusal olmayan zaman tanım alanı analizi, TBDY2018’de tarif edildiği gibi, yapının konuşlandığı bölgenin depremselliği ve yerel zemin şartlarına göre seçilecek ve hedef tasarım spektrumuna göre ölçeklendirilecek 11 adet yer hareketi ivme kaydı takımı kullanılarakgerçekleştirilmelidir. Diğer taraftan, yapının nümerik modellemesi ve zaman tanım alanı analizi sonucu elde edilen deprem etkisi altındaki davranışının gerçek davranışa olabildiğince yakın olması gerekmektedir. Taban izolasyonlu bina analizi ve tasarımında yaygın olarak kullanılan SAP2000 [7] programında doğrusal olmayan zaman tanım alanında analiz için Hızlı Doğrusal Olmayan Analiz (Fast Nonlinear Analysis-FNA) ve Doğrusal Olmayan Doğrudan İntegrasyon (Nonlinear Direct Integration-DI) alternatifleri mevcuttur. DI analizlerinin FNA analizlerine göre gerçeğe daha yakın sonuçlar vermesi ve FNA yöntemine kıyasla daha genel bir yöntem olmasına rağmen DImetodu ile gerçekleştirilen analiz sürelerinin uzun olması nedeniyle FNA analizleri tercihedilebilmektedir. Taban izolasyonlu bina tasarımında FNA yönteminin kullanılmasına yönelikendişeler önceki çalışmalarda ([8], [9]) ortaya konmuştur. Özuygur’un gerçekleştirdiği çalışmada 2 ve 3 katlı taban izolasyonlu, perdeli ve kolon-kiriş çerçeve sistemli bir yapıda DI ve FNA analizi sonuçları karşılaştırılmıştır [9]. Ancak, taban izolasyonlu silolar ile ilgili olarak DI ve FNA karşılaştırmasını içeren bir çalışmaya literatürde rastlanmamıştır.
AMAÇ
Yapı dinamiği problemlerinin analitik çözümü, statik problemlere göre daha karmaşıkolduğundan, çözümü sonlu sayıda zaman adımı kullanarak nümerik olarak elde etmek ve böylece basitleştirmek mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada, iki farklı nümerik analiz yöntemi (Hızlı Doğrusal Olmayan Analiz - FNA ve Doğrusal Olmayan Doğrudan İntegrasyon - DI) ve buyöntemler ile taban izolasyonlu silo yapıları için deprem yükleri altında elde edilen yapısal davranışın karşılaştırmalı olarak incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, karakteristik dinamik özelliği bina türü yapılardan oldukça farklı olan taban izolasyonlu örnek bir silo yapısı için DI veFNA yöntemleriyle tarihi bir deprem kaydı altında sayısal analizlerden elde edilen sonuçlarkarşılaştırılmıştır.
MALZEME VE YÖNTEM
Kurşun Çekirdekli Kauçuk İzolatörler (LRB)
Kurşun çekirdekli kauçuk izolatörler ilk olarak 1981’de Yeni Zelanda’da ilk uygulama gerçekleştirilmiş olup günümüzde yaygın olarak Yeni Zelanda, Japonya ve Amerika [10] ve dünyanın pek çok diğer ülkesinde kullanılmaktadırlar. Kurşun çekirdekli izolatörlerin model yapısı düşük sönümlü doğal kauçuk izolatörlere benzemekle beraber, farkı izolatörün orta boşluğunda bulunan kurşun çekirdektir [1]. Bu çalışmada, izolasyon sisteminde kurşun çekirdekli izolatörler kullanılmıştır.
DEVAMI VAR
8 Ağustos 2024
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Chryso, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
