Dünya Ekonomik Forumu (WEF), “SU KRİZLERİNİ”, 2015-2018 yılları arasındaki etki açısından ekonomiler, çevre ve insanlar için en yüksek 5 küresel riskten biri olarak adlandırdı (WEF, Küresel Riskler Raporu 2018).
Su talebi sorunları ve iklim değişikliği riskleri, artık gelecek sorunları değil, şu anda yaşanan sorunlar. Bu toplumsal risk, tüm çevresel risklere ve hatta istemsiz göçe kadar birbiriyle ilişkili. İklim değişikliğinin tatlı su sistemleri üzerindeki olumsuz etkileri her geçen gün hissediliyor. Mevcut projeksiyonlar, su kaynaklarının zamansal ve mekansal dağıtımındaki önemli değişikliklerin ve su ile ilişkili afetlerin sıklık ve yoğunluğunun artan sera gazı emisyonları ile önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Bunun yanı sıra şehirlerde, özellikle evde kullandığımız içme suyunun satın alınarak evlere taşınması hem maliyet ve risk hem de farklı sera gazı emisyonlarının artmasına neden oluyor.
Yeni veri kaynaklarının, daha iyi modellerin ve daha güçlü veri analizi yöntemlerinin yanı sıra uyarlanabilir yönetim stratejilerinin tasarlanması, değişen ve belirsiz koşullara etkili bir şekilde yanıt vermeye yardımcı olabilir (IPCC 2007). Su, küresel ekonominin tüm sektörlerinde ve bölgelerinde ekonomik faaliyete hem doğrudan hem de dolaylı olarak katkıda bulunan önemli bir üretim faktörüdür. Bu nedenle su kıtlığı insanlar, toplum ve ekolojik sistemler için önemli sonuçlar doğuracak olmaktan öteye gidebilir; ancak ekonomik büyüme için de bir tehdit oluşturabilir (Distefano ve Kelly 2017).
Su toplama (ST), sürdürülebilir ve esnek bir su temini seçeneklerinden biri olarak giderek daha fazla kabul görmeye devam ediyor. ST ekonomik olarak uygulanabilir, sosyal açıdan uyumlu ve çevre dostudur. Su toplamanın tüm dünyadaki su kıtlığını aşmak veya azaltmak için sağlam bir çözüm olduğu kanıtlanmıştır. Su kıtlığının giderek daha fazla tehdit altında olduğu bir dünyada potansiyelini tam olarak kullanmak için bu uygulamanın sürdürülebilir ve etkili bir şekilde nasıl uygulanacağını anlamak önemlidir (Eslamian 2021).
Yağmur Suyu Toplamanın Avantaj ve Dezavantajları
Yağmur Suyu Toplama (YST) ve kullanımı gibi su yönetim sistemlerini optimize etmek, tek aileli konutlar için çevreye duyarlı bir çözümdür. “Yağmur suyu”, tanımı gereği nispeten temiz, yer üstü yüzeylerden toplanan yağıştır - genellikle çatılar bu amaç için kullanılır. Çatı katındaki yağmur suyu minimum kirlenmeye sahip olduğundan, hasat için ideal bir kaynaktır. YSH, şebeke su kaynağından bağımsız veya ek olarak kullanım için bir toplama yüzeyine (tipik olarak bir çatı, aslında her dış yüzey uygun olsa da) düşen yağmur suyunu toplama ve depolama işlemidir.
Bir yağmur suyu hasat sistemi, yağmur suyu akıntısının etkisini hafifletebilir, içilebilir sudan tasarruf edebilir, enerji kullanımını azaltabilir ve yeraltı suyunun korunmasına katkıda bulunabilir. (Younos 2011). Tekil konut YSH sistemlerinin en çekici kısmı düşük peşin maliyetlerdir. Yağmur suyunun bir maliyeti yoktur. Yağmur suyu yakalama ve depolama inşaatı çok basit, düşük maliyetlidir ve çok az bakıma ihtiyaç duyar. Su depolama tankları markalara bağlı olarak farklı malzemelerle gelir; ancak genellikle hafiftir ve sığ kazılar için tasarlanmıştır. Çoğu sistem çatıda olduğundan, duvara monte edildiğinden veya yeraltındaki evin yanına monte edildiğinden uzun boru kurulumuna gerek yoktur. Ek bir avantaj, arazideki bazı drenaj sorunlarını çözebilecek peyzajı sulamak için ücretsiz suya sahip olmaktır (Erten, 2021).
Yağmur suyu genellikle gelişmekte olan ülkelerde bulunan çoğu geleneksel ve birçok gelişmiş su kaynağından daha yüksek kalitededir. Yaygın inançların aksine, genişletilmiş depolama ile bayatlamak yerine bakteriler ve patojenler yavaş yavaş öldükçe yağmur suyu kalitesi de artar (Wirojanagud vd. 1989).
Su toplama mevcut yüzey suyu kaynaklarının korunmasına yardımcı olur, çünkü akıntıyı yakalamak yerel su baskınlarını azaltır, su kirliliği potansiyeli azalır. Yağmur suyunun toplanması, üretilen faydalı su tüketimini yüzde 50’ye kadar azaltabilir, bu nedenle artan su fiyatlarına karşı koruma sağlar.
Yağmur suyu pH’ı bitkiler için idealdir; çünkü hasat edilen yağmur sularında yapay su yumuşatma kimyasalları yoktur. Yağmur suyu, arsenik ve florür gibi sağlık sorunu kirleticilerin seviyelerini azaltmak için uygun arıtma ile önemli bir içme suyu kaynağının yanı sıra diğer su kaynaklarıyla karıştırmak için yararlı bir su kaynağı sağlayabilir.
Yağmur Suyu Toplamanın Ekonomisi
Hammerstrom ve Pushard’a (2016) göre, yağmur suyu sistemlerine yatırım yapmanın yararları en iyi geleneksel ekonomik geri ödeme yaklaşımıyla açıklanabilir. ABD’nin ve dünyanın belirli bölgelerinde, ev kullanımı için yağmur suyu yakalamak uygun maliyetli tek çözümdür. Teksas’ın merkezi, Kuzey Meksika’nın bazı bölgeleri ve belediye su sisteminin bulunmadığı ve kuyu açmanın yasaklayıcı derecede pahalı olabileceği kurak kayalık alanlarda, yağmur suyu toplama akıllıca bir ekonomik seçim olabilir. Aylık su faturası 200 $ veya daha fazla olan ev sahipleri için kısa vadeli, olumlu getiriler genellikle gösterilebilir ve uzun vadeli iadeler de mülk değerlerindeki artışla gerçekleştirilebilir.
Daha yüksek su oranları ve yeni, katmanlı oran sistemleri (yani kullanılan su başına sabit ücret olmayan, ancak kullanılan su miktarı ne kadar büyük olursa galon başına maliyet o kadar yüksek olacak şekilde katmanlı oran sistemleri) YSS sistemlerini ekonomik olarak uygulanabilir hale getirmektedir. Su oranlarının enflasyon oranından daha hızlı artmaya devam etmesi beklenebilir; bu nedenle daha fazla alanda YSH büyük ekonomik anlam ifade edecektir. Bu artışlar, nüfus artışı ve talebi, azalan tatlı su kaynakları ve suyu içilebilir hale getirmek için işlenmesi için daha fazla maliyetle yönlendiriliyor. Artan maliyetler daha fazla korumayı teşvik edecek, ancak YSH seçeneğini de daha uygulanabilir hale getirecektir.
Hammerstrom ve Pushard (2016), bir YSH yatırımının kendisini ödeyip ödemeyeceğini belirleyebilecek bir hesaplama aracı sağladı. Bu, bir harcamayı diğerine karşı tartarak karşılaştıran basit bir karşılaştırma aracıdır. Geri ödeme süresini hesaplamak, yerel su oranları göz önüne alındığında, bir YSH sistemine yapılan yatırımı değerlendiren basit bir yöntemdir.
Yağmur Suyu Toplama Sistemleri
Tekil konut yağmur suyu toplama sistemlerinin birçok türü vardır. Su kullanım verimliliğini artırmak için YST sistemlerinin evrimi ve sürdürülebilir kalkınma için çevreyi korumak için sürekli çaba, su toplama için geliştirilen birçok yenilikçi teknoloji ile kanıtlanmıştır.
Proje tasarımının bir parçası olarak uygulanan aşağıdaki saha tasarım önlemleri “Yağmur Suyu Kirliliğini Önleme Planına” yardımcı olur:
- Çatı akıntısını yeniden kullanılmak üzere sarnıçlara veya yağmur varillerine yönlendirin.
- Bitkisel alanlara doğrudan çatı koşusu.
- Yürüyüş yollarından, garaj yollarından ve verandalardan bitkisel alanlara doğrudan kaçak
- Geçirgen yüzeylere sahip yürüyüş yolları, garaj yolları ve verandalar inşa edin.
Akıllı Yağmur Suyu toplama sistemleri arasında solar elektrikli pompa, havadan su toplama gibi birçok inovatif sistem geliştirilmiştir. Ama bir tekil konutta en basit yöntem, yağmur suyunun aktığı boru çıkışına konulan basit bir fıçıdır. Bahçe sulamak için ideal bir toplama fırsatı yaratır.
Resim: En basit sistem-Yağmur suyu toplama fıçısı
Yeşil Bina ve Yerleşke Sertifika Sistemleri ve Yağmur Suyu Toplama
Birçok ülke, sıhhi tesisat endüstrisi artık içilebilir ve içilebilir olmayan uygulamalar için yağmur suyunun güvenli ve güvenilir kullanımını standartlaştırmak için yetkili araçlara sahiptir. Bu araçlar, oluşturdukları Yeşil Bina sertifikasyon sistemleri aracılığıyla dünya çapında referans olarak kullanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse:
- DGNB sistemi, ENV2.2_İçme Suyu ve Atık Su gri su kullanımı için kredi verir.
- BREEAM International 2016, %25-50’lik bir hasat miktarı varsa puan verir.
- BS 8515:2009 “RWH Sistemleri, Uygulama Kuralları”, içilebilir olmayan uygulamalar için YST sistemlerinin kurulumu, testi ve bakımı için standartlar oluşturur. Filtrasyon, depolama tanklarının üretimi ve kurulumu için standartlar ve tankların boyutlarını hesaplamak için bir dizi yaklaşım içerir.
- Sürdürülebilir Evler için Standart (İngilizlerin Sürdürülebilir Konut Standardı) 2015 yılına kadar İngiltere’de objektif kriterler ve doğrulama kullanılarak iki aşamalı bir süreçte (tasarım aşaması ve inşaat sonrası aşama) çevresel performansı değerlendiren yeni konutlar için bir çevresel değerlendirme derecelendirme yöntemidir. Bu standarda uygun değerlendirme sonuçları, konuta atanan bir sertifikaya kaydedilir. Sürdürülebilir Evler Yasası, yeni yapı geliştirmeleri için yüzey suyu atıklarını kısıtlamak için hükümlere sahiptir ve yeraltı tanklarını yağmur suyu toplamak için yeni inşa edilen konutlara yerleştirmeyi teşvik eder.
- Su toplama, LEED sertifikasyonunda somutlaşan ilkelerin çoğuna değinmektedir. Su toplama çabaları Amerikan sistemi LEED’de 15 puan kazanabilir. Bunlar: Suyun Korunması, Enerji Tüketiminin Azaltılması, Doğal Kaynakların ve Malzemelerin Tükenmesinin Azaltılması, Sürdürülebilir bir Saha Oluşturulması, Yenilikçi Tasarımın Kullanımıdır.
Türkiye’de çalışmaları devam eden ulusal Yeşil Bina ve sertifika sistemlerine de yağmur suyu hasadı ile ilgili gerekli krediler konulmuştur.
Ulusal Altyapı Yönetmelikler
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bugüne kadar su ile bağlantılı 3 yönetmelik yayınlanmıştır. Bunların 3.’sü bu yıl yayınlanan ve yağmursuyu ile doğrudan alakalıdır.
1 - Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Sistemleri Hakkında Yönetmelik
2 - İçme ve Kullanma Suyu Temini ve Dağıtım Sistemleri Hakkında Yönetmelik
3 - Yağmursuyu Toplama, Depolama ve Deşarj Sistemleri Hakkında Yönetmelik
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, çatıda toplanan yağmur suyunun bahçe zemini altında bir depoda toplanmasını sağlamak amacıyla yeni binalara “yağmur suyu toplama sistemi” kurulması zorunluluğu 2021’de getirildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı (Ref 9).Yönetmelikle, kuraklık sorununun giderek artması da dikkate alınarak artık 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek tüm binaların çatılarında toplanan yağmur sularının bahçe sulama veya arıtılarak bina ihtiyacında kullanılmak üzere bahçe zemini altında bir depoda toplaması amacıyla “yağmur suyu toplama sistemi” yapılması zorunluluğu getirildi.
Yönetmelikle belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kurumlara, daha küçük parseller için bu konuda zorunluluk getirebilmeleri yetkisi de verildi.
Yapı Kayıt Belgesi Alınan Binalar
Yönetmeliğe göre iskanlı binanın, bir bağımsız bölümünde sonradan yapılan aykırılıklar nedeniyle “Yapı Kayıt Belgesi” alınmışsa, diğer bölümlerde de tadilat yapılabilecek.
Üzerinde birden çok bina yapılma hakkı bulunan parsellerde, mevzuata uygun olmayan ve “Yapı Kayıt Belgesi” bulunan bir binanın aykırı kısımlarının alanı, parselin imar hakkından düşülmeyecek şekilde, kalan imar hakkı içinde yeni bina yapılabilecek. Yönetmelikle, yoldan yüksek parsellerde arkası toprak doldurularak yapılan ve zaman zaman yoğun yağışlar neticesinde yıkılabilen ayrıca kaldırımlar üzerindeki yaya trafiği üzerinde baskı oluşturan yüksek bahçe duvarları da düzenlendi. Buna göre, yol kotu ile aynı seviyedeki ön bahçelerde yapılacak bahçe duvarı yüksekliği en fazla 50 santimetre olacak, yoldan yüksek ön bahçelerde ise duvar yüksekliği ön bahçenin tabii zemin kotunu en fazla 50 santimetre geçebilecek (ÇŞB, 2021).
Resim: Yeşil çatılar için yağmur suyu toplama sistemi / Yağmur suyu toplayarak yeşil çatı sulama sistemleri tasarlamak... Fotoğraf: Duygu Erten, BRE Kampüsü, Watford / İngiltere
Sonuç
Su toplama, küresel olarak kentsel su yönetimi stratejilerinde giderek daha önemli hale gelmektedir ve birçok hükümet, planlama onayı gerektiren veya drenaj etkileri olan gelişmelere dahil edilmesi için yüzey suyunun sürdürülebilir drenajını zorunlu hale getirmektedir. Yağmur suyu toplama eski bir uygulama olmasına rağmen hiçbir zaman doğrudan ulusal sıhhi tesisat kodları ile ele alınmamıştır. Bu sorun son zamanlarda gerekli kodlara yapılan güncellemeler ile çözülmüştür.
Yağmur suyu toplama (YST) fikri sadece bir çatıdan yağmur suyu toplamak için bir tank ve bir boru bir araya getirmek değildir. Gerçek şu ki, YST evlere su sağlamak için uygun bir alternatif haline geliyor. YST’nin norm olduğu Almanya ve Avustralya gibi birçok ülke var. Yeşil Bina hareketi nedeniyle YST sistemleri ABD ve diğer ülkelerde daha popüler hale geliyor.
Su kıtlığı küresel olarak yaygınlaştıkça, yağmur suyu toplama sistemleri daha önemli hale gelecektir. Standartlar, bu önemli su tasarrufu sistemlerini içerecek şekilde güncellenmelidir.
Su tasarruflu teknolojiler kod düzeyinde dahil edilirse, yeni ürünler için pazar fırsatları açıldıkça, müşteriler daha fazla su tasarruflu tasarım talep ettikçe ve tasarımcılar binalara verimli sistemler dahil etme konusunda daha az dirençle karşı karşıya kaldıklarından, dünya genelinde su tasarrufu üzerindeki kümülatif etkiler önemli olacaktır.
2021 başında çıkarılan yönetmelikle ve Türkiye’de 2007’den beri yaygınlaşmaya başlayan uluslararası ve ulusal Yeşil Bina ve Yerleşke Sistemleri, bugüne kadar değerlendirilmemiş ama çok değerli olan yağmur suyu kullanım potansiyelini ortaya çıkaracaktır.
Yağmur Suyu Toplama ile İlgili Standartlar
- ASHRAE/USGBC/ASPE/AWWA Standard 191 - Standards for the Efficient Use of Water in Building, Site, and Mechanical Systems. Covers All Uses of Water within a Site and a Building.
- IGCC - International Green Construction Code, Chapter 7 Rainwater Collection and Distribution Systems Allows
- ANSI/ASHRAE/USGBC IES Standard 189.1 as an Option (http://spc191.ashraepcs.org)
- IAPMO - International Association of Plumbing Mechanical Officials,
- 2010 Green Plumbing and Mechanical Code Supplement Covers all Aaspects of a Potable and Non-potable Rainwater
- Catchment System and is Recommended to be Used with All Cocdes. (http://www.iapmo.org/Documents/2012GreenPlumbingMechanicalCodeSupplement.pdf)
- 2012 IAPMO Uniform Plumbing Code (UPC)
- CSI, Construction Specification Institute RWH Systems and Components, Gutters and Downspouts, Domestic Water Filtration https://www.edmca.com/media/35207/masterformat-2016.pdf
- ARCSA and ASPE – American Rainwater Catchment Systems Association and American Society of Plumbing Engineers Standards for Designers on all Components of a RWH System. https://www.aspe.org/sites/default/files/webfm/pdfs/ARCSA_ASPE_Draft4_for_public_review.pdf
- NSF International Protocol P151 – Health Effects from Rainwater Catchment System Components. Additional Standards from NSF and ANSI include ANSI Standard 14, 42, 53, 55, 60, and 61 are developed. https://www.nsf.org/newsroom_pdf/water_rainwater_catchment.pdf
Referanslar:
WEF Global Risks Report, (2015), http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_2015_Report15.pdf (16.4.2020)
IPPC (2007) 4th Assessment Report, Impacts, Adaptation and Vulnerability, Climate Change, Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, 2007, Parry M.L., Canziani O.F., Palutikof J.P., van der Linden P.J. and Hanson C.E. (eds), Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
Distefano T, Kelly S. (2017) Are we in Deep Water? Water Scarcity and Its Limits to Economic Growth, Journal of Ecological Economics, vol. 142, issue C, 130–147.
Erten, D. (2021) Handbook of Water Harvesting and Conservation: Basic Concepts and Fundamentals, Chapter 5: Single-Family Home and Building Rainwater Harvesting Systems, Editor: Eslamian S. https://doi.org/10.1002/9781119478911., ch5
Younos T. (2011), Paradigm Shift: Holistic Approach for Water Management in Urban Environments, Frontiers in Earth Science 5(4): 421–427 10.1007/s11707-011-0209-7, Higher Education Press and Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Erten, D. (2021) Handbook of Water Harvesting and Conservation: Basic Concepts and Fundamentals, Chapter 5: Single-Family Home and Building Rainwater Harvesting Systems, Editor: Eslamian S. https://doi.org/10.1002/9781119478911., ch5.
Wirojanagud W., Hovichitr P., Mungkarndeee P., et al. (1989), Evaluation of Rainwater quality; heavy Metals and Pathogens. IDRC, Canada.
Hammerstrom J. and Pushard D., (2016) Is RWH a Good Investment? Published at online portal: http://HarvestH2o.com
Resmi Gazete: Yağmur Suyu Toplama Yönetmelik https://webdosya.csb.gov.tr/db/altyapi/icerikler/23-haziran-2017-cuma-yagmursuyu-20180215124130.pdf
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-Yağmur Suyu Toplama Yönetmelik Haberi: https://altyapi.csb.gov.tr/altyapi-yonetmelikleri-i-85411.
YAZAN: Dr. Duygu ERTEN, P.E.
İklim Değişikliği Araştırmaları Merkezi, Direktör Yardımcısı
derten@medipol.edu.tr
27 Temmuz 2021
Türkiye'nin en ESKİ ve en çok ZİYARET EDİLEN şantiyesi: ŞANTİYE®...
İnşaata dair "KAYDADEĞER" ne varsa... 1988'den bu yana...
Şantiye®nin ürettiği, derlediği ve yayınladığı içeriklerde öncelik “KAMUSAL YARAR”dır...
Ve yayınlanan içeriğin “ÖZEL” olmasına özen gösterilir...
BASILI DERGİ + E-DERGİ + SANTİYE.COM.TR + SOSYAL MEDYA + DİJİTAL PLATFORMLAR...
İnşaat sektörünün buluşma noktası Şantiye®, “Güven”i temsil eden “Basılı bir Yayın” olma özelliğinin yanı sıra yenilenen web sitesi, Turkcell Dergilik ve Türk Telekom E-Dergi gibi mobil uygulamalardaki varlığı, 42 bin E-Bülten abonesi ve 85 bin sosyal medya takipçisi-bağlantısıyla inşaat sektörünün en önemli iletişim platformlarından biri olmaya her ortamda devam ediyor... 1988'den bu yana...
Şantiye® ayrıca yapı sektörüne "Şantiye'nin Yıldızı Ödülü", "Yılın Yeşil Yapı Malzemesi / Teknolojisi Ödülü" ve "Şantiyeden Kareler Fotoğraf Yarışması" gibi farklı organizasyonlarla da katkı sunuyor.
Şantiye®nin son sayısı da dahil 1988 yılından bugüne kadar yayınlanan TÜM SAYILARINA E-Dergi olarak göz atmak için lütfen tıklayın...
Şantiye®, başta ABONELERİ olmak üzere 2020-2024 yıllarında ilan veren firmalar ABS Yapı, Akyapı, Alumil, Anadolu Motor (Honda), Alkur, Ak-İzo, Altensis, Arbiogaz, Aremas, Arfen, Assan Panel, Asteknik, Atos, Batıçim, Baumit, Betek, Betonblock, Borusan CAT, Bosch Termoteknik, Bostik, BTM, Buderus, Bureau Veritas, Çimsa, Çuhadaroğlu, Çukurova Isı, Duyar Vana, DYO, Efectis ERA, Ekomaxi, Elkon, Emülzer, Eryap, Filli Boya, Fixa, Fullboard, Form Endüstri Ürünleri, Form Endüstri Tesisleri, Form MHI (Mitsubishi Heavy Industries) Klima, Garanti Leasing, GF Hakan Plastik, Gökçe Brülör, Grundfos, Hilti, IQ Alüminyum (by Deceuninck), İNKA, İntek, İpragaz, İstanbul Teknik, İzocam, İzoser, Kalekim, Knauf, Knauf Insulation, Komatsu, Köster, Kuzu Grup, LG, Marubeni, Masdaf, Master Builders Solutions, MBI Braas, Meiller Kipper (Doğuş Otomotiv), Messe Frankfurt, Messe München/Agora Tur., Mekon, Mitsubishi Chemical, Nalburdayim.com, NETCAD, ODE, Ökotek, Özler Kalıp, Özpor, Panasonic, PERI, Pimakina, Polyfibers, Polyfin, Prometeon, Ravago, Rehau, Saint Gobain Türkiye, Saray Alüminyum, Schüco, Selena (Tytan), Sentez Mekanik, Serge Ferrari, Shell, Siemens, Sistem İnşaat, Soudal, Sika, Şişecam, Temsa, TMS, Tekno Yapı, Türk Ytong, Tremco illbruck, Vaillant, Vekon, Wermut, Wilo ve Xylem’in değerli katkılarıyla hazırlanmaktadır.
ABONE OLMAK İÇİN
Bir yıllık abonelik bedelimiz olan 1200 TL (6 Sayı, KDV Dahil)'yi TR70 0001 0008 5291 9602 1550 01 IBAN no’lu hesabımıza (Ekosistem Medya) yatırıp; ardından dekontu, açık adresinizi ve fatura bilgilerinizi (şahıs ise TC kimlik no; firma ise vergi dairesi-numarası) santiye@santiye.com.tr adresine e-posta veya 0532 516 03 29 no’lu telefona WhatsApp / SMS aracılığıyla ulaştırabilirsiniz.
